Cách điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả nhất

Tai biến mạch máu não – một căn bệnh quái ác, không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mà còn đe dọa tính mạng. Hàng năm, có hàng ngàn người Việt Nam phải đối mặt với căn bệnh này, để lại những di chứng nặng nề cho bản thân và gia đình.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải tình trạng này, đừng lo lắng! Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về các phương pháp chẩn đoán và điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả nhất hiện nay.

Tầm quan trọng của việc điều trị tai biến sớm

Tìm hiểu nhanh: Tai biến mạch máu não, hay còn gọi là đột quỵ, là tình trạng đột ngột mất chức năng của một phần não do sự gián đoạn cung cấp máu. Điều này có thể xảy ra do cục máu đông tắc nghẽn mạch máu hoặc mạch máu bị vỡ.

Điều trị tai biến mạch máu não càng sớm thì càng hiệu quả. Thời gian trong trường hợp này là vô cùng quý giá. Mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não bị chết đi, dẫn đến những tổn thương không thể phục hồi. Chính vì vậy, nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và đến ngay cơ sở y tế uy tín khi có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào là điều vô cùng quan trọng.

Đọc thêm: Chi tiết kế hoạch chăm sóc người bệnh tai biến mạch máu não

Các phương pháp chẩn đoán tai biến mạch máu não

Để điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả, việc chẩn đoán chính xác và kịp thời là vô cùng quan trọng. Các phương pháp chẩn đoán hiện đại sẽ giúp bác sĩ xác định loại tai biến, vị trí tổn thương và mức độ nghiêm trọng của bệnh, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Thăm khám lâm sàng:

• Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng:
  • Đột ngột nói đớt, khó nói, lệch mặt, hoặc khó hiểu ngôn ngữ,
  • Đột ngột yếu một nửa người bên trái, bên phải hoặc 1 chi,
  • Mất thăng bằng,
  • Đột ngột nhìn mờ hoặc rối loạn thị giác,
  • đau đầu dữ dội đột ngột,
  • …
• Thực hiện các xét nghiệm thần kinh: Kiểm tra phản xạ, sức mạnh cơ, cảm giác,… để đánh giá chức năng thần kinh.

Các xét nghiệm cận lâm sàng:

Khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ tai biến mạch máu não, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm chuyên sâu để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ tổn thương. Các xét nghiệm này có thể chia thành hai nhóm chính:

Nhóm xét nghiệm chẩn đoán bệnh:

• Chụp cắt lớp vi tính (CT-scan) sọ não:
  • Không sử dụng thuốc cản quang: Giúp phát hiện nhanh các xuất huyết não, vùng não bị tổn thương.
  • Sử dụng thuốc cản quang: Đánh giá rõ hơn tình trạng mạch máu, phát hiện các tắc nghẽn hoặc dị dạng mạch máu.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn CT-scan, đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá tổn thương mô não, các mạch máu nhỏ và các cấu trúc khác trong não.
• Điện não đồ (EEG): Đánh giá hoạt động điện của não, giúp phát hiện các cơn co giật, tổn thương não cấp tính.

Nhóm xét nghiệm tìm nguyên nhân:

• Siêu âm Doppler mạch máu:
  • Động mạch cảnh: Đánh giá tình trạng xơ vữa động mạch cảnh, phát hiện các mảng xơ, cục máu đông.
  • Các mạch máu khác: Đánh giá lưu lượng máu, phát hiện hẹp, tắc mạch ở các vị trí khác.
• Điện tâm đồ (ECG) và siêu âm tim: Đánh giá chức năng tim, phát hiện các rối loạn nhịp tim, cục máu đông trong tim.
• Chụp mạch não số hóa xóa nền: Khảo sát chi tiết mạch máu não, phát hiện các hẹp, tắc mạch, dị dạng mạch máu.
• Các xét nghiệm máu: Đánh giá đông máu, chức năng gan, thận, đường huyết, mỡ máu,… để tìm các yếu tố nguy cơ gây tai biến.

Sau khi chẩn đoán chính xác, việc điều trị tai biến mạch máu não sẽ được tiến hành ngay lập tức. Mục tiêu của điều trị là hạn chế tối đa tổn thương não, ngăn ngừa biến chứng và giúp bệnh nhân phục hồi chức năng.

Nguyên tắc điều trị

Cách điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả phụ thuộc rất nhiều vào nguyên nhân gây bệnh, có thể là do huyết khối (tắc mạch máu) hoặc xuất huyết não (mạch máu bị vỡ).

Tai biến do huyết khối:

Mục tiêu hàng đầu là tái lập lưu thông máu đến vùng não bị tổn thương. Điều này có thể đạt được bằng cách sử dụng thuốc hòa tan cục máu đông hoặc các thủ thuật can thiệp mạch máu. Sau đó, người bệnh sẽ được theo dõi chặt chẽ để tìm ra nguyên nhân gốc rễ gây ra huyết khối, chẳng hạn như:

• Cao huyết áp: Huyết áp cao làm tăng áp lực lên thành mạch, dễ gây vỡ hoặc hình thành cục máu đông.
• Mỡ máu cao: Mảng xơ vữa hình thành trong lòng mạch có thể bong ra và gây tắc nghẽn.
• Tiểu đường: Bệnh tiểu đường làm tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
• Rung nhĩ: Rung nhĩ làm máu khó lưu thông, dễ hình thành cục máu đông và di chuyển lên não.

Tai biến do xuất huyết não:

Việc kiểm soát chảy máu và giảm áp lực trong não là ưu tiên hàng đầu. Nguyên nhân gây xuất huyết não thường gặp bao gồm:

• Vỡ túi phình mạch máu: Túi phình phình to dần theo thời gian và có thể vỡ bất cứ lúc nào.
• Cao huyết áp: Áp lực máu cao làm tổn thương thành mạch, dễ gây vỡ.
• Chấn thương đầu: Va đập mạnh vào đầu có thể làm vỡ mạch máu.
• Dùng thuốc chống đông quá liều: Thuốc chống đông làm máu loãng, tăng nguy cơ chảy máu.

Điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Đọc thêm: Các di chứng tai biến mạch máu não thường gặp

Phương pháp điều trị tai biến mạch máu não

Phương pháp dùng thuốc chữa tai biến

Trong trường hợp tai biến mạch máu não do nhồi máu não, việc sử dụng thuốc là một trong những phương pháp điều trị quan trọng và cấp bách. Một trong những loại thuốc được sử dụng phổ biến là thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch (tPA).

Thuốc tPA hoạt động như thế nào?

Thuốc tPA có tác dụng kích hoạt một chất tự nhiên trong cơ thể gọi là plasmin. Chất này có khả năng phân hủy các cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu não. Nhờ đó, máu có thể lưu thông trở lại, giúp tế bào não được cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng, giảm thiểu tổn thương não.

Tại sao nên sử dụng thuốc TPA?

• Cải thiện khả năng sống sót: Sử dụng TPA càng sớm càng tốt, tối đa trong vòng 4,5 giờ kể từ khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên, sẽ giúp tăng đáng kể khả năng sống sót và phục hồi chức năng.
• Giảm thiểu di chứng: Việc tiêu hủy cục máu đông nhanh chóng giúp hạn chế tổn thương não, giảm thiểu các di chứng như liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ, mất trí nhớ.

Các loại thuốc tiêu sợi huyết phổ biến

Ngoài TPA, hiện nay có một số loại thuốc tiêu sợi huyết khác như tenecteplase, reteplase. Việc lựa chọn loại thuốc phù hợp sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và được bác sĩ quyết định.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc TPA:

• Chỉ định của bác sĩ: Thuốc TPA chỉ được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Việc tự ý sử dụng thuốc có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.
• Giám sát chặt chẽ: Sau khi sử dụng thuốc, người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ tại bệnh viện để phát hiện và xử lý kịp thời các tác dụng phụ có thể xảy ra, đặc biệt là nguy cơ xuất huyết não.
• Các phương pháp điều trị bổ trợ: Ngoài thuốc TPA, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc khác như thuốc chống đông, thuốc hạ áp, thuốc ổn định màng tế bào, thuốc chống co giật,… để hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tái phát.
• Trong một số trường hợp như cục máu đông do quá lớn hoặc bệnh nhân đến viện quá muộn (quá 4,5 giờ), thuốc TPA có thể không còn hiệu quả. Hay cục máu đông có vị trí hoặc cấu trúc phức tạp, lúc này, bác sĩ có thể chỉ định các thủ thuật can thiệp khác để loại bỏ cục máu đông.

Phương pháp can thiệp nội mạch

Phương pháp can thiệp nội mạch là một kỹ thuật y tế hiện đại, giúp bác sĩ can thiệp trực tiếp vào mạch máu não, nhằm loại bỏ huyết khối (cục máu đông) hoặc xử lý các vấn đề về mạch máu gây ra tai biến.

Quá trình thực hiện:

Trước khi tiến hành can thiệp, bệnh nhân sẽ được chụp động mạch não số hóa xóa nền (DSA) để xác định chính xác vị trí và nguyên nhân gây bệnh. Sau đó, bác sĩ sẽ đặt một ống thông catheter dài, nhỏ và mềm vào cơ thể tại vị trí động mạch ở bẹn, đưa lên vùng mạch máu não và tiến hành các thao tác can thiệp.

Các cách can thiệp nội mạch:

Đối với huyết khối:

• Lấy huyết khối trực tiếp: Bác sĩ sẽ sử dụng các dụng cụ chuyên biệt để hút hoặc gắp trực tiếp cục máu đông ra khỏi mạch máu.
• Tiêu sợi huyết tại chỗ: Một loại thuốc đặc biệt được đưa vào vị trí huyết khối để hòa tan cục máu đông.
• Đặt stent động mạch não: đặt một ống kim loại nhỏ được đặt vào mạch máu để giữ cho mạch mở, ngăn ngừa tái tắc.

Đối với xuất huyết do vỡ túi phình mạch máu:

• Dùng vòng xoắn kim loại (Coil): Các vòng xoắn kim loại nhỏ được đưa vào túi phình để bịt kín, ngăn chặn máu tiếp tục chảy ra.
• Xạ phẫu đích (Xạ trị định vị lập thể): Một kỹ thuật sử dụng tia phóng xạ để làm thu nhỏ túi phình.

Ưu điểm của can thiệp nội mạch:

• Hiệu quả cao: Giúp khôi phục lưu thông máu não nhanh chóng, giảm thiểu tổn thương não.
• Ít xâm lấn: Chỉ cần một vết rạch nhỏ ở bẹn, giảm nguy cơ biến chứng.
• Thời gian hồi phục nhanh: Bệnh nhân có thể xuất viện sớm hơn so với các phương pháp phẫu thuật khác.

Lưu ý: Kết quả của can thiệp nội mạch phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí, kích thước của tổn thương, tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân… Do đó, bệnh nhân cần được thăm khám và tư vấn kỹ càng bởi bác sĩ chuyên khoa trước khi quyết định điều trị.

Phương pháp phẫu thuật

Trường hợp tai biến mạch máu não do xuất huyết thì phẫu thuật là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả. Khi não bị tổn thương do vỡ mạch máu, việc loại bỏ khối máu tụ là rất quan trọng để giảm áp lực lên não và giúp các tế bào não hồi phục. Các bác sĩ có thể áp dụng một số kỹ thuật phẫu thuật khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây tai biến và vị trí của khối máu tụ:

• Kẹp mạch máu: Đây là phương pháp thường được áp dụng khi bệnh nhân bị vỡ túi phình mạch máu. Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để kẹp lại đoạn mạch máu bị phình, ngăn chặn tình trạng chảy máu tiếp tục.
• Cắt bỏ dị dạng động tĩnh mạch (AVM): Nếu nguyên nhân gây tai biến là do dị dạng mạch máu, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật để loại bỏ hoàn toàn tổ chức dị dạng này.
• Bóc tách mạch cảnh: Trong trường hợp mạch máu bị hẹp hoặc tắc nghẽn do mảng xơ vữa, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật để làm sạch mạch máu, giúp máu lưu thông tốt hơn.

Ngoài ra, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định các kỹ thuật phẫu thuật khác như:

• Nội soi não: Dùng một ống nội soi nhỏ để quan sát và loại bỏ các khối máu tụ nằm sâu bên trong não.
• Phẫu thuật vi phẫu: Sử dụng kính hiển vi để thực hiện các ca phẫu thuật phức tạp, đòi hỏi độ chính xác cao.

Quyết định có nên phẫu thuật hay không sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

• Vị trí và kích thước của khối máu tụ.
• Tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân.
• Rủi ro tiềm ẩn của phẫu thuật.

Bệnh nhân và người nhà nên trao đổi kỹ với bác sĩ để đưa ra quyết định tốt nhất.

Xem thêm: Cách bấm huyệt cho người bị tai biến mạch máu não

Chăm sóc và phục hồi sau tai biến mạch máu não

Sau khi trải qua bạo bệnh, người bị tai biến cần một quá trình phục hồi chức năng dài hơi và tỉ mỉ. Mục tiêu của quá trình này là giúp bệnh nhân lấy lại tối đa các khả năng đã mất, nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm thiểu di chứng.

Các yếu tố quan trọng trong quá trình phục hồi:

• Phục hồi chức năng:
  • Vật lý trị liệu: Giúp phục hồi khả năng vận động, thăng bằng, phối hợp các cử động.
  • Ngôn ngữ trị liệu: Cải thiện khả năng nói, hiểu, đọc, viết.
  • Chuyên khoa trị liệu: Hỗ trợ phục hồi các chức năng khác như nuốt, nhận thức.
• Tâm lý:
  • Tư vấn tâm lý: Giúp bệnh nhân vượt qua những khó khăn về tâm lý, giảm căng thẳng, lo âu.
  • Hỗ trợ gia đình: Giúp gia đình hiểu rõ về bệnh tình và cách chăm sóc người bệnh.
• Chế độ sinh hoạt:
  • Nghỉ ngơi hợp lý: Tránh làm việc quá sức.
  • Vận động nhẹ nhàng: Tập thể dục đều đặn theo hướng dẫn của bác sĩ.
  • Chế độ ăn uống cân bằng: Tuân thủ chế độ ăn do bác sĩ dinh dưỡng tư vấn. Đọc bài: Thực đơn 7 ngày cho người bị tai biến mạch máu não
• Kiểm soát bệnh nền:
  • Cao huyết áp: Kiểm soát huyết áp bằng thuốc và chế độ ăn uống.
  • Tiểu đường: Điều chỉnh đường huyết bằng insulin hoặc thuốc uống.
  • Rối loạn mỡ máu: Điều chỉnh mỡ máu bằng thuốc và chế độ ăn.

Vai trò của người nhà:

• Lên kế hoạch chăm sóc người bệnh tai biến mạch máu não
• Tạo động lực: Khuyến khích người bệnh tập luyện và tham gia các hoạt động xã hội.
• Chăm sóc tận tình: Giúp người bệnh thực hiện các hoạt động hàng ngày, đảm bảo vệ sinh cá nhân.
• Kiên trì: Quá trình phục hồi có thể kéo dài, người nhà cần kiên nhẫn và động viên người bệnh.

Lưu ý:

• Mỗi người bệnh có một quá trình phục hồi khác nhau: Thời gian và mức độ phục hồi phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, sức khỏe ban đầu, mức độ tổn thương não.
• Phục hồi là một quá trình lâu dài: Cần kiên trì và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ: Người bệnh và gia đình nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các nhóm hỗ trợ người bệnh tai biến mạch máu não để chia sẻ kinh nghiệm và nhận được sự động viên.

Đọc thêm: Hướng dẫn chi tiết các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến hiệu quả

Quá trình điều trị và phục hồi tai biến mạch máu não là một hành trình dài đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực từ cả bệnh nhân và gia đình. Với sự hỗ trợ của đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp và các chương trình phục hồi chức năng khoa học, người bệnh hoàn toàn có thể cải thiện chất lượng cuộc sống và trở lại với cộng đồng.

Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu tự hào là một trong những địa chỉ uy tín cung cấp dịch vụ vật lý trị liệu phục hồi chức năng cho người bệnh tai biến mạch máu não. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại, chúng tôi cam kết mang đến cho bệnh nhân những phương pháp điều trị hiệu quả nhất, giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và hòa nhập cộng đồng.

Tại sao nên chọn Nhân Hậu?

• Đội ngũ chuyên gia: Các bác sĩ, chuyên gia vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu giàu kinh nghiệm.
• Trang thiết bị hiện đại: Hệ thống máy móc phục hồi chức năng tiên tiến.
• Không gian thoải mái: Môi trường điều trị thân thiện, giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái và yên tâm.
• Chăm sóc toàn diện: Cung cấp các dịch vụ y tế đa khoa, giúp bệnh nhân thuận tiện trong quá trình điều trị.

Hãy để Nhân Hậu đồng hành cùng bạn trên con đường phục hồi! Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và đặt lịch khám:

Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM

Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)

Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu