Tai biến mạch máu não, một căn bệnh tưởng chừng xa lạ nhưng thực tế đang đe dọa sức khỏe của hàng triệu người Việt Nam. Theo thống kê mới nhất từ phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu, số ca mắc bệnh này đang có xu hướng tăng lên đáng kể.

Nội dung bài viết

1 Tìm hiểu Tai biến mạch máu não là gì?
- 1.1 Tại sao việc phát hiện bệnh sớm lại quan trọng đến vậy?
2 Nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não
3 Triệu chứng của tai biến mạch máu não
4 Cách phòng ngừa tai biến mạch máu não
- 4.1 Tại sao lối sống lành mạnh lại quan trọng đến vậy?
5 Khi nghi ngờ bị tai biến mạch máu não, cần làm gì?
6 Phòng khám Đa khoa Quốc Tế Nhân Hậu

Tìm hiểu Tai biến mạch máu não là gì?

Tìm hiểu sơ lược về căn bệnh tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não (hay đột quỵ) là tình trạng mạch máu não bị vỡ hoặc bị tắc nghẽn, dẫn đến việc cung cấp máu đến não bị gián đoạn. Khi não bộ không được cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng, các tế bào thần kinh sẽ bị tổn thương hoặc chết đi, gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Dưới đây là một số thống kê về tai biến mạch máu não (TBMMN) tại Việt Nam:

Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 200.000 người mắc TBMMN, trong đó 50% bị đột quỵ tái phát.
Tỷ lệ tử vong do TBMMN tại Việt Nam là 20%.
Tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng tăng lên, trung bình khoảng 2% mỗi năm.
Tỷ lệ người mắc TBMMN ở nam giới cao hơn nữ giới.
Tỷ lệ người mắc TBMMN ở khu vực thành thị cao hơn khu vực nông thôn.
Tỷ lệ người mắc TBMMN cao nhất ở nhóm tuổi từ 60 trở lên.
92% bệnh nhân TBMMN sống sót có di chứng về vận động.
68% di chứng TBMMN là vừa và nhẹ, 27% là nặng.
92% người bệnh liệt nửa người đang sống tại gia đình và cộng đồng vẫn cần luyện tập phục hồi chức năng.
Chỉ rất ít trường hợp đột quỵ ở Việt Nam đến bệnh viện trong 6 giờ đầu, thời gian vàng để cứu sống người bệnh.

Tại sao việc phát hiện bệnh sớm lại quan trọng đến vậy?

Câu trả lời nằm ở khả năng phục hồi của não bộ. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có cơ hội phục hồi chức năng tốt hơn, giảm thiểu tối đa di chứng để lại.

Ngược lại, nếu để bệnh tiến triển, các tổn thương não sẽ trở nên nặng nề hơn, gây ra những biến chứng nguy hiểm như liệt nửa người, mất khả năng ngôn ngữ, thậm chí tử vong.

Nhận thức rõ về căn bệnh này và nắm vững các dấu hiệu nhận biết sớm là điều vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu cam kết đồng hành cùng bạn, cung cấp những thông tin khoa học, chính xác và cập nhật nhất về tai biến mạch máu não.

Nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não là kết quả của nhiều yếu tố nguy cơ kết hợp với nhau. Dưới đây là một số yếu tố chính mà bạn cần đặc biệt lưu ý:

Cao huyết áp: Khi huyết áp tăng cao, các mạch máu phải chịu áp lực lớn, dễ bị tổn thương và vỡ. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và tắc nghẽn mạch máu não.
Bệnh tiểu đường: Đường huyết cao kéo dài làm tổn thương các mạch máu, đặc biệt là các mạch máu nhỏ. Điều này khiến mạch máu dễ bị xơ cứng, hẹp lại và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
Bệnh tim mạch: Các bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim, hẹp van tim, rối loạn nhịp tim… đều có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và di chuyển lên não, gây tắc nghẽn mạch máu.
Cholesterol cao: Cholesterol cao trong máu sẽ lắng đọng trên thành mạch máu, tạo thành các mảng xơ vữa. Các mảng xơ vữa này có thể vỡ ra, gây tắc nghẽn mạch máu.
Rối loạn nhịp tim: Khi nhịp tim không đều, máu không được bơm lên não một cách đều đặn, dễ dẫn đến hình thành cục máu đông và gây tắc nghẽn mạch máu.
Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người thân từng bị tai biến mạch máu não, nguy cơ bạn mắc bệnh cũng sẽ cao hơn. Điều này cho thấy yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng.
Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh tai biến mạch máu não tăng theo tuổi tác, đặc biệt ở người cao tuổi.
Lối sống không lành mạnh:
- Hút thuốc: Chất nicotin trong thuốc lá làm hẹp mạch máu, tăng huyết áp và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
- Ít vận động: Thiếu vận động làm tăng nguy cơ béo phì, tăng huyết áp, cholesterol cao và các bệnh tim mạch khác.
- Chế độ ăn không hợp lý: Ăn quá nhiều muối, chất béo bão hòa, đường và cholesterol, ít ăn rau xanh, trái cây sẽ làm tăng huyết áp, cholesterol và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa các yếu tố nguy cơ và tai biến mạch máu não, hãy hình dung mạch máu như những con đường:

Cao huyết áp, cholesterol cao, bệnh tiểu đường: Giống như những chiếc xe tải nặng chạy trên đường, chúng làm hỏng đường và tạo ra những ổ gà.
Hút thuốc, ít vận động: Giống như việc đổ dầu nhớt bẩn vào động cơ, làm giảm hiệu suất hoạt động của động cơ.
Cục máu đông: Giống như những tảng đá lớn chắn ngang đường, cản trở lưu thông của máu.

Khi các “con đường” này bị hư hỏng và tắc nghẽn, máu không thể lưu thông lên não một cách trơn tru, dẫn đến tình trạng thiếu oxy và các tế bào não bị tổn thương.

Việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ trên là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa tai biến mạch máu não.

Đọc thêm: Thực đơn 7 ngày cho người bị tai biến mạch máu não

Triệu chứng của tai biến mạch máu não

4 Dấu Hiệu Nhận Biết Tai Biến Mạch Máu Não

Việc nhận biết sớm các triệu chứng của tai biến mạch máu não là vô cùng quan trọng, bởi vì thời gian là yếu tố quyết định trong việc điều trị và hạn chế tối đa di chứng. Dưới đây là một số dấu hiệu điển hình mà bạn cần đặc biệt lưu ý:

Các dấu hiệu điển hình:
- Mất cảm giác hoặc tê liệt một bên mặt, tay hoặc chân: Người bệnh có thể cảm thấy một bên mặt bị chảy xệ, khó cử động miệng, hoặc một bên tay chân yếu đi, tê bì.
- Khó nói hoặc khó hiểu lời nói: Người bệnh có thể nói ngọng, nói lắp, nói không rõ chữ, hoặc khó hiểu những gì người khác nói.
- Mất thị lực đột ngột: Một hoặc cả hai mắt đột nhiên mờ đi, nhìn đôi hoặc mất thị lực hoàn toàn.
- Chóng mặt, mất thăng bằng: Người bệnh cảm thấy hoa mắt, chóng mặt, đi loạng choạng, khó giữ thăng bằng.
- Đau đầu dữ dội đột ngột: Đau đầu dữ dội, khác biệt so với các cơn đau đầu thông thường, có thể kèm theo buồn nôn, ói.
Các dấu hiệu khác có thể gặp:
- Buồn nôn, ói: Đặc biệt là khi kèm theo đau đầu dữ dội.
- Mất ý thức: Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể bất tỉnh.

Các Biểu Hiện Khác Của Tai Biến Mạch Máu Não

Lưu ý: Các triệu chứng của tai biến mạch máu não có thể xuất hiện đột ngột và thay đổi nhanh chóng. Vì vậy, khi bạn hoặc người thân có bất kỳ dấu hiệu nào nêu trên, hãy GỌI CẤP CỨU NGAY LẬP TỨC theo số 115. Mỗi giây trôi qua đều rất quý giá, việc cấp cứu kịp thời có thể cứu sống và giúp người bệnh phục hồi tốt hơn.

Cách phòng ngừa tai biến mạch máu não

Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ mắc bệnh, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể giảm thiểu đáng kể bằng cách áp dụng những biện pháp phòng ngừa sau:

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ:
- Cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch: Điều trị các bệnh lý nền một cách nghiêm túc, theo đúng chỉ định của bác sĩ.
- Cholesterol cao: Điều chỉnh chế độ ăn uống, sử dụng thuốc hạ mỡ máu (nếu cần).
- Rối loạn nhịp tim: Điều trị các rối loạn nhịp tim bằng thuốc hoặc các phương pháp khác.
Duy trì lối sống lành mạnh:
- Chế độ ăn uống cân bằng:
  - Hạn chế muối, chất béo bão hòa, đường.
  - Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá.
- Tập thể dục đều đặn:
  - Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần.
  - Chọn các bài tập phù hợp với thể trạng.
- Không hút thuốc: Hút thuốc là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra tai biến mạch máu não.
- Hạn chế rượu bia: Uống rượu bia quá nhiều làm tăng huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
- Giữ cân nặng hợp lý: Thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh mãn tính, trong đó có tai biến mạch máu não.
Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe tổng quát ít nhất 6 tháng một lần để phát hiện sớm các bệnh lý và điều trị kịp thời.

Ngoài ra, bạn cũng nên:

Giảm stress: Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi và tái tạo năng lượng.
Uống đủ nước: Nước giúp duy trì huyết áp ổn định và đào thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể.

Tại sao lối sống lành mạnh lại quan trọng đến vậy?

Hãy hình dung cơ thể chúng ta như một chiếc máy. Nếu chúng ta chăm sóc chiếc máy đó bằng nhiên liệu sạch, bảo dưỡng thường xuyên, thì chiếc máy sẽ hoạt động tốt. Ngược lại, nếu chúng ta cho chiếc máy ăn những thứ độc hại, không bảo dưỡng, thì chiếc máy sẽ nhanh chóng hỏng hóc.

Việc duy trì lối sống lành mạnh chính là cách chúng ta chăm sóc cho “chiếc máy” cơ thể của mình.

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Bằng việc thực hiện những biện pháp phòng ngừa đơn giản hàng ngày, bạn đã góp phần bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình, giảm thiểu nguy cơ mắc tai biến mạch máu não.

Đọc thêm: Chi tiết kế hoạch chăm sóc người bệnh tai biến mạch máu não

Khi nghi ngờ bị tai biến mạch máu não, cần làm gì?

Như đã đề cập ở phần trước, thời gian là yếu tố quyết định trong việc điều trị tai biến mạch máu não. Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và hành động kịp thời là vô cùng quan trọng.

Nhận biết các dấu hiệu cấp cứu

Bạn cần luôn ghi nhớ quy tắc FAST để nhanh chóng nhận biết các dấu hiệu của tai biến mạch máu não:

Face: Mặt có bị lệch không?
Arms: Có nâng được cả hai tay lên không?
Speech: Nói có rõ ràng không?
Time: Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức

Khi nghi ngờ ai đó đang bị tai biến mạch máu não, hãy gọi ngay số cấp cứu 115. Các nhân viên y tế sẽ hướng dẫn bạn cách sơ cứu ban đầu và nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

Di chuyển người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất

Tuyệt đối không tự ý di chuyển người bệnh, trừ khi nơi bạn đang ở quá xa bệnh viện và không có phương tiện cấp cứu. Trong trường hợp này, hãy giữ cho người bệnh nằm yên ở tư thế thoải mái và gọi cấp cứu ngay lập tức.

Những điều cần lưu ý khi chờ đợi cấp cứu:

Giữ bình tĩnh: Căng thẳng có thể làm tình trạng của người bệnh trở nên tồi tệ hơn.
Ghi lại thời gian bắt đầu xuất hiện các triệu chứng: Thông tin này sẽ giúp bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Mô tả chi tiết các triệu chứng: Hãy cho nhân viên y tế biết những gì bạn quan sát được, ví dụ như:
- Bên nào bị tê liệt?
- Nói có khó khăn không?
- Mất ý thức hay không?
Chuẩn bị sẵn các thông tin cá nhân của người bệnh:
- Tên, tuổi
- Các bệnh lý nền (nếu có)
- Thuốc đang sử dụng
- Lịch sử dị ứng

Tại bệnh viện, người bệnh sẽ được các bác sĩ tiến hành các xét nghiệm cần thiết để xác định chính xác tình trạng bệnh và đưa ra các phác đồ điều trị đột quỵ phù hợp.

Việc điều trị kịp thời sẽ giúp giảm thiểu tối đa di chứng và tăng khả năng phục hồi chức năng cho người bệnh.

Hãy chia sẻ thông tin này đến mọi người xung quanh để cùng nhau chung tay cứu sống những người bị tai biến mạch máu não.

Nên đọc: Hướng dẫn chi tiết các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến hiệu quả

Phòng khám Đa khoa Quốc Tế Nhân Hậu

Tai biến mạch máu não là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh, chúng ta có thể bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Nếu có những dấu hiệu tai biến mạch máu não hãy đến Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu để kiểm tra. Bác sĩ tại phòng khám sẽ thăm khám sơ bộ và đánh giá tình trạng mà bạn đang nghi ngờ. Với các thiết bị máy móc hiện đại giúp việc chẩn đoán trở nên nhanh chóng và chính xác hơn.