Gan là một cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, sẽ nằm ở một phần bên phải của vùng bụng. Xơ gan sẽ được phân loại thành những loại khác nhau như là xơ gan còn bù và xơ gan mất bù, những biểu hiện lâm sàng của hai hội chứng này sẽ là hội chứng suy tế bào gan ra hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch.
Nội dung bài viết
Gan có chức năng gì
Gan là một cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, sẽ nằm ở một phần bên phải của vùng bụng. Gan của người trưởng thành nặng khoảng 1400gram. Gan sẽ được cấu tạo bởi những tế bào nội mô và tế bào hình sao, tế bào gan.
Gan sẽ đảm nhiệm một số chức năng sau:
- Chống độc cho cơ thể: gan là một bộ phận giúp chống lại nhiều yếu tố độc hại như những thực phẩm bị nhiễm độc, rượu bia, những thuốc uống có nguy hại, bằng cách dịch chuyển hóa và làm giảm những tập tính trong đó hoặc biến các chất độc thành những chất không độc hoặc ít độc hơn rồi sau đó sẽ thải ra ngoài qua nước tiểu hoặc phân.
- Vai trò tiêu hóa: hằng ngày gan sẽ sản xuất khoảng 1l dịch mật và được lưu trữ ở trong túi mật. Khi thức ăn chuyển vào trong cơ thể thì những mật này sẽ được tiếp vào ruột để giúp cơ thể có thể tiêu hóa được các thức ăn. Mọi thức ăn khi được tiêu hóa ở ruột đều sẽ được gan đưa đến để chế biến lại rồi sau đó mới vào trong máu để có thể nuôi dưỡng cơ thể.
- Vai trò chuyển hóa: gan sẽ có nhiệm vụ chuyển hóa các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể như một chất bột đường và chất béo và chất đạm sẽ giúp tạo nên những năng lượng hoạt động cho cuộc sống và nuôi dưỡng cơ thể.
- Miễn dịch bảo vệ cơ thể: gan sẽ đóng một vai trò quan trọng trong điều hòa miễn dịch để có thể bảo vệ cơ thể. Và gan có khả năng tiếp nhận một khối lượng lớn máu đến gan cho phép gan làm sạch máu nhanh chóng
- Vai trò dự trữ: gan là một cơ quan có thể dự trữ được máu tác dụng giúp cho cơ thể. Có thể chứa khoảng 1l máu và khi cơ thể cần thì gan sẽ co lại để có thể đẩy máu vào trong hệ tuần hoàn. Gan cũng là một cơ quan quan trọng để giúp dự trữ glucose và các vitamin hoặc các khoáng chất nhiều vitamin A, D , B12, sắt, đồng và cung cấp cho cơ thể khi cơ thể cần.
- Giúp hấp thụ những vitamin tan trong mỡ
- Tạo áp lực của huyết tương và giúp cho việc ổn định tuần hoàn máu
- Sản xuất các yếu tố để có thể đông và cầm máu
Xơ gan là gì
Xơ gan sẽ được phân loại thành những loại khác nhau như là xơ gan còn bù và xơ gan mất bù, những biểu hiện lâm sàng của hai hội chứng này sẽ là hội chứng suy tế bào gan ra hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch.
Ở giai đoạn đầu của xơ gan bù còn sẽ diễn ra có thể rất nhiều năm và chức năng của gan chưa có thể bị suy giảm nhiều, người bệnh lúc này sẽ không có những biến chứng. Theo tiến triển của thời gian thì sự xơ hóa sẽ dần tăng. Và khi chức năng của gan bị suy giảm nhiều sẽ gây nên xơ gan mất bù và hàng loạt những biến chứng sau đó.
Xơ gan sẽ được chẩn đoán dựa vào những biến chứng lâm sàng, khi làm những xét nghiệm sinh thiết gan là một trong những xét nghiệm tiêu chuẩn vàng để có thể chẩn đoán được chính xác.
Việc điều trị xơ gan sẽ bao gồm nhiều biện pháp. Trong đó sẽ cần loại trừ những nguyên nhân gây nên xơ gan và dự phòng thêm nhiều phương pháp điều trị khác nhau và cần điều trị các biến chứng.
Xơ gan là một trong những bệnh lý tổn thương về nhu mô gan hay gặp, đây là hậu quả của rất nhiều tổn thương gan do rượu, viêm gan B, viêm gan C,… Nhu mô gan lành sẽ bị xơ hóa và tạo nên các dải xơ, các tiểu thùy gan.
Các tiểu thùy gan giả thay thế cho tiểu thùy gan lành gây nên rối loạn tuần hoàn tại gan. Khi những tổn thương này tiếp tục bị xơ hóa nhiều năm thì sẽ không được hồi phục cuối cùng toàn bộ nhu mô gan sẽ bị xơ hóa lan tỏa và khó chữa trị
Nguyên nhân gây xơ gan
Bất cứ ai cũng đều có thể bị xơ gan. Những nguyên nhân gây xơ gan thì sẽ có rất nhiều:
- Đối với những người hay sử dụng rượu bia và nghiện rượu bia
- Đã từng bị mắc viêm gan siêu vi
- Đối với những người có tiền sử từng bị tiểu đường
- Béo phì cũng là một trong những nguyên nhân gây nên xơ gan.
- Những vật dụng cá nhân như kim tiêm hoặc sử dụng chung kim tiêm với người khác thì nó có khả năng sẽ lây nhiễm các bệnh về gan và gây nên xơ gan
- Đã từng có tiền sử mắc các bệnh về gan
- Quan hệ tình dục không an toàn cũng sẽ là nguyên nhân hàng đầu gây nên xơ gan
- Một số ký sinh trùng sẽ làm cho gan bị xơ
- Gan có tình trạng nhiễm mỡ cũng là một trong những nguyên nhân
- Do tình trạng ứ đọng máu kéo dài sẽ gây nên viêm tắc tĩnh mạch ở trên gan
Những dấu hiệu cho thấy đang bị xơ gan
Những triệu chứng của xơ gan sẽ tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh. Theo như các chuyên gia nghiên cứu cho hay thì trong những giai đoạn đầu những người bệnh sẽ khó để phát hiện được vì sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào hoặc nếu như có thì cũng sẽ rất mơ hồ và dễ nhầm lẫn với những triệu chứng của những bệnh khác. Các dấu hiệu ban đầu của xơ gan như sau:
- Cơ thể sẽ rơi vào trạng thái mệt mỏi và thiếu năng lượng luôn cảm thấy uể oải không khỏe trong người.
- Cảm thấy ăn không ngon và luôn bị chán ăn.
- Luôn cảm thấy buồn nôn hoặc sẽ có những cơn nôn
- Xuất hiện các cơn sốt nhẹ
- Cân nặng giảm bất thường.
- Sẽ xuất hiện tình trạng sạm da và ngứa da
- Da bắt đầu bị vàng và tròng trắng mắt cũng sẽ ngả màu vàng
- Thường xuyên bị chảy máu và bầm tím
- Xuất hiện các nốt giãn tĩnh mạch trên da
- Bàn chân sưng phù và mắt cá chân cũng sẽ bị sưng
- Cổ trướng còn được gọi là tổ dịch trong ổ bụng
- Xuất hiện các khối u xơ hoành hành gây đau gan
- Xuất huyết ở đường tiêu hóa và gây hôn mê gan tình trạng này sẽ đe dọa đến tính mạng của người bệnh
- Khi đi tiểu tiện thì nước tiểu sẽ có màu sẫm
- Có thể gây nôn ra máu hoặc đi ngoài ra máu
- Gây suy giảm trí nhớ và thay đổi tính cách
Các giai đoạn của xơ gan
Giai đoạn đầu tiên của xơ gan: ở giai đoạn này sẽ không có bất kỳ một dấu hiệu nào của gan bị tổn thương. Tuy nhiên ở trong giai đoạn này thì gan đã bắt đầu bước vào giai đoạn viêm. Chính vì thế, các tế bào gan sẽ liên tục bị viêm nên gan sẽ tự động đảo ngược lại quá trình này và hình thành nên sự xơ hoá. Mặc dù bị tổn thương bên trong nhưng bệnh nhân sẽ không có bất kỳ dấu hiệu nào đáng chú ý vì lúc này xơ hóa sẽ chưa nhiều. Tuy nhiên nếu phát hiện kịp thời ở trong giai đoạn này thì sẽ được phục hồi hoàn toàn và nếu được điều trị đúng cách thì gan có thể trở lại như bình thường.
Giai đoạn hai của xơ gan: ở giai đoạn này thì sẽ tăng dần sự áp lực của tĩnh mạch. Sẽ xuất hiện nhiều hơn các mô xơ hóa. Cần nên chú ý thì mới cảm nhận được sự phát triển bất thường của cơ thể và tăng khả năng điều trị để có thể có cơ hội khỏi bệnh.
Giai đoạn ba của xơ gan: ở tại giai đoạn này thì bệnh nhân sẽ xuất hiện hiện tượng cổ trướng. Lúc này lượng dịch các ổ bụng sẽ tăng rất nhanh báo hiệu việc xơ hóa đã đạt đến cực điểm. Trong giai đoạn này thì có một số những dấu hiệu đáng chú ý như sau: ăn không ngon, mệt mỏi, sụt cân nhanh chóng, luôn trong trạng thái bối rối. Da có dấu hiệu bị vàng, thở nhanh, viêm da, đường huyết tăng giảm khá thất thường,…
Giai đoạn bốn của xơ gan: khi đã chuyển tới giai đoạn này thì quá trình xơ hóa đã xảy ra bao phủ hoàn toàn trên gan. Các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan hay bệnh tăng áp lực tĩnh mạch thường sẽ xuất hiện. Những dấu hiệu này không được phát hiện thì bệnh nhân sẽ không tiến hành ghép được gan. Thời gian sống lúc này của bệnh nhân sẽ khoảng một năm
Các di chứng khi bị xơ gan
Xơ gan nếu không điều trị kịp thời sẽ để lại một số các biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng. Những biểu hiện như vàng mắt, vàng da, hay đau tức hạ sườn phải thường sẽ không xuất hiện ở những giai đoạn đầu chính vì thế nếu mọi người chủ quan không để ý thì sang những giai đoạn này sẽ xuất hiện những biểu hiện này.
- Di chứng ung thư gan: Một trong những di chứng nặng nhất của xơ gan là ung thư gan. Nếu như đã hình thành ung thư gan thì các khối u về tế bào ung thư sẽ phát triển mạnh mẽ và lan sang những cơ quan lân cận hoặc những cơ quan xa.
- Sẽ hình thành nên di chứng phù chân, báng bụng: tình trạng phù chân và tích tụ ở dịch bụng là việc tăng áp lực gây nên. Lúc này người bệnh sẽ có cảm giác đau bụng dữ dội và xuất hiện các cơn sốt, đi tiêu ra phân lỏng. Khi những dấu hiệu này thuyên giảm nhưng vẫn cần nên điều trị càng sớm càng tốt.
- Bệnh não gan: đây là một trong những biến chứng khá nặng nề và thường xuyên xảy ra ở bệnh lý mãn tính. Khi ấy các chất độc tố chỉ hấp thụ từ ruột không thể được gan xử lý và dần dần sẽ gây nên tích lũy những chất độc đó trong máu và đưa lên não các chất độc đó sẽ tích tụ trong thời gian dài thì càng nhiều thì về sau sẽ làm giảm các chức năng của não và gây nên tổn thương những hệ thần kinh dẫn đến những biến của bệnh nhân. Khi bị mắc bệnh não gan thì tiên lượng khá xấu nhất là khi xơ gan đã có cổ trướng hoặc vàng da thì tỉ lệ tử vong tăng lên gần 70 %. Vì thế việc điều trị xơ gan ở giai đoạn đầu là rất cần thiết và nếu điều trị càng sớm thì khả năng phục hồi gan cũng sẽ được cải thiện nhiều.
Cách chữa trị xơ gan
- Đối với việc điều trị bệnh xơ gan thì khá phức tạp và đóng một vai trò rất quan trọng: Nếu như được chỉ định ghép gan cho bệnh nhân thì có thể tình trạng đó đang khá nặng. Việc tìm ra người hiến gan phù hợp là rất khó khăn và chưa kể đến hiện nay tình trạng xã hội Việt Nam vẫn rất dè dặt trong việc hiến nội tạng. Nếu như để bệnh lý về xơ gan phát triển mạnh mẽ thì rất nguy hiểm và gây rất nhiều khó khăn cho bác sĩ. Nên đi khám định kỳ để có thể phát hiện kịp thời và chữa trị để không để lại những biến chứng về sau.
- Việc điều trị bệnh xơ gan cũng sẽ tùy thuộc vào tình trạng tổn thương gan mà bệnh nhân đang gặp phải: Mục tiêu của điều trị bệnh này là sẽ làm chậm quá trình xơ hóa tại gan, giảm những triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng của xơ gan. Nếu như gan bị tổn thương nặng thì bệnh nhân sẽ có thể nằm viện lâu dài. Lần theo những nguyên nhân gây bệnh thì các bác sĩ sẽ đưa ra một phác đồ điều trị bệnh xơ gan. Nếu như phát hiện ở giai đoạn sớm của xơ gan thì sẽ ưu tiên việc làm giảm tối thiểu những tổn thương tại gan và đây là mục tiêu hàng đầu khi điều trị xơ gan.
- Lập ra một chế độ ăn uống: gan bị xơ có thể không phải do rượu mà là do gan bị nhiễm mỡ, đây là một trong những tình trạng thường gặp của bệnh nhân bị xơ gan. Chính vì thế tình trạng bệnh này cũng có thể cải thiện nếu như bệnh nhân có thể giảm cân và kiểm soát được lượng đường huyết trong cơ thể. Bên cạnh đó một chế độ ăn uống giảm lượng mỡ và chất béo sẽ an toàn cho cơ thể.
- Điều trị xơ gan do rượu: những bệnh nhân mắc xơ gan đa phần là do uống quá nhiều rượu bia và việc này cũng nhắc nhở đến những bệnh lý khác. Nên dừng uống rượu bia, bác sĩ sẽ lập ra một liệu trình cai rượu đối với những bệnh nhân sử dụng rượu bia và nghiện rượu trong thời gian dài.
- Thuốc điều trị bệnh gan: Đối với bệnh xơ gan là một trong những biến chứng của bệnh gan như viêm gan B và viêm gan C. Chính vì thế sẽ sử dụng một số thuốc để ngăn ngừa quá trình làm tổn thương các tế bào ở gan.
- Thuốc kiểm soát các triệu chứng của xơ gan: bác sĩ sẽ tiến hành đưa ra một số loại thuốc có thể làm chậm quá trình diễn biến của bệnh xơ gan và làm cho quá trình này không phát triển mạnh mẽ.
Phòng ngừa xơ gan bằng cách nào
Để phòng ngừa xơ gan thì chúng ta có những cách sau đây:
- Hạn chế sử dụng những thức uống có cồn và thức uống gây hại: khi sử dụng rượu bia quá nhiều sẽ khiến cho gan của bạn bị sưng lên và gây tổn thương cho các tế bào gan. Dần theo thời gian thì những tổn thương của gan sẽ tích tụ nhiều mỡ gây nên tình trạng viêm gan. Việc này sẽ dẫn đến xơ gan rất nhanh. Xơ gan liên quan đến rượu bia thường là một kết quả của việc uống rượu bia quá nhiều. Có một số trường hợp thì có người sẽ dễ mắc bệnh xơ gan hơn so với người khác. Đối với phụ nữ thì tỉ lệ bị xơ gan sẽ cao hơn nam giới rất nhiều khi sử dụng rượu bia. Để giảm tình trạng này thì hãy hạn chế uống rượu bia.
- Nên bảo vệ bản thân mình khỏi bệnh viêm gan: thường thì những bệnh viêm gan sẽ do virus gây ra. Nếu như cơ thể bạn mắc viêm gan C mãn tính thì khả năng rất cao bạn có thể bị xơ gan. Để tránh tình trạng nguy cơ bị nhiễm viêm gan thì bạn nên tránh việc quan hệ tình dục không an toàn và không nên dùng chung kim tiêm để tiêm thuốc. Khi đi xăm hình hoặc lỗ hở trên cơ thể thì nên ở trong một môi trường đảm bảo vệ sinh và những dụng cụ đó cần được đảm bảo khử trùng một cách an toàn nhất có thể.
- Tiêm phòng ngừa: Để có thể bảo vệ bản thân không bị mắc xơ gan thì nên bảo vệ gan bằng cách tiêm vacxin để tránh tình trạng bị lây nhiễm viêm gan.
- Chú ý đến chế độ ăn uống: chế độ ăn uống khoa học theo những dưỡng chất sẽ giúp cho cơ thể giải gan một cách tốt nhất. Bên cạnh đó hạn chế những thức ăn chứa nhiều chất béo tích tụ trong gan lâu ngày có thể gây ra gan nhiễm mỡ và dẫn đến tình trạng xơ gan. Nên tuân thủ một chế độ ăn uống lành mạnh nếu đang trong quá trình giảm cân thì nên chú ý việc giảm lượng mỡ thừa trong cơ thể.
- Sử dụng cà phê: Việc uống cà phê có thể làm giảm đáng kể khả năng bị mắc xơ gan. Theo như chuyên gia nghiên cứu cho hay những người sử dụng cà phê có thể làm giảm nguy cơ khả năng mắc xơ gan so với những người ít uống cà phê.
- Cần kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên: nên kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên vì như vậy nếu như cơ thể có triệu chứng gì bất thường sẽ phát hiện ra kịp thời và điều trị kịp lúc.
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu
Khi cơ thể có những bất thường nên đi khám ngay để kịp thời ngăn chặn và điều trị các bệnh lý mới phát. Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu sẽ tư vấn kỹ cho bệnh nhân và đưa ra hướng điều trị giúp bệnh nhân giải quyết những lo lắng. Bên cạnh đó các máy móc thiết bị sẽ hỗ trợ trong việc thăm khám của bệnh nhân.
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM
Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)
Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu