Gan là một cơ quan nội tạng lớn trong cơ thể và gan sẽ đảm nhiệm vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển ra một số các chức năng khác trong cơ thể. Gan nhiễm mỡ là một trong những tình trạng tích tụ lượng mỡ quá nhiều ở gan. Và lượng mỡ này chiếm nhiều hơn 5% so với 2 đến 4% đối với người bình thường.
Nội dung bài viết
Gan đảm nhiệm chức năng gì
Gan là một cơ quan nội tạng lớn trong cơ thể và gan sẽ đảm nhiệm vai trò quan trọng quá trình vận chuyển ra một số các chức năng khác trong cơ thể. Gan cũng là nơi sản xuất các dịch mật, một số dịch thể quan trọng trong quá trình tiến hóa.
Gan còn được coi là một nhà máy hóa chất của cơ thể vì nó sẽ đảm nhiệm những chức năng điều hòa và rất nhiều các phản ứng hóa sinh là các phản ứng này chỉ xảy ra ở một số tổ chức đặc biệt của cơ thể.
Các chức năng của gan:
- Chức năng chống độc: Gan được xem là một lá chắn của cơ thể và có tác dụng ngăn chặn các chất độc hại xâm nhập vào cơ thể bằng đường tiêu hóa, đồng thời làm giảm các độc tính và thải ra một số các chất cặn bã do chuyển hóa chất trong cơ thể tạo nên
- Đảm nhiệm chức năng chuyển hóa: sự chuyển hóa của các chất cơ bản trong cơ thể sẽ diễn ra ở nhiều cơ quan, tổ chức khác nhau trong cơ thể, nhưng ở gan thì quá trình chuyển hóa này sẽ diễn ra vô cùng mạnh mẽ
- Chức năng dự trữ: sẽ đảm nhiệm chức năng dự trữ các vitamin tan trong dầu, gan sẽ có tác dụng làm tăng hấp thụ các vitamin tan trong dầu nhờ sự bài tiết của mật, vừa là nơi dự trữ các vitamin ấy. Đối với một số các vitamin tan trong dầu được dự trữ tại gan như: vitamin A, D, E
- Chức năng tạo dịch mật: chức năng này là một chức năng ở mật sẽ sản xuất liên tục từ tế bào gan và được dự trữ tại túi mật rồi từ đó sẽ được chuyển xuống ruột non trong các bữa ăn. Mật sẽ có tác dụng để giúp cho hệ tiêu hóa thức ăn tan trong dầu, giúp hấp thu các chất dinh dưỡng của cơ thể
Gan nhiễm mỡ là gì
Gan nhiễm mỡ là một trong những tình trạng tích tụ lượng mỡ quá nhiều ở gan. Và lượng mỡ này chiếm nhiều hơn 5% so với 2 đến 4% đối với người bình thường. Bệnh thường sẽ diễn ra trong tình trạng âm thầm và rất khó nhận biết và tình trạng này chỉ phát hiện được khi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc siêu âm tổng quát.
Nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ có thể xuất phát từ chế độ ăn uống không hợp lý, stress, béo, hay một lối sống không lành mạnh. Trước đây nhiều người nghĩ rằng gan nhiễm mỡ là một bệnh vô hại.
Tuy nhiên đây là một tình trạng bệnh lý tiến triển lâu dài, tình trạng tổn thương này nếu kéo dài thì sẽ chuyển thành một dạng tổn thương không thể hồi phục như ung thư gan, xơ gan
Đối với gan nhiễm mỡ sẽ có bốn cấp độ:
- Cấp độ một: đây là giai đoạn đầu của gan nhiễm mỡ, lành tính, bệnh nhẹ, ảnh hưởng chưa nhiều đến sức khỏe. Tỉ lệ mỡ sẽ chiếm khoảng 10 % trọng lượng của gan, tích tụ không viêm
- Cấp độ hai: lúc này tỉ lệ mỡ ở trong gan sẽ chiếm khoảng 25 % trọng lượng gan, mỡ đã lan rộng sang phần các mô của gan, cơ hoành, làm giảm các đường mỡ của các tĩnh mạch trong gan. Nhưng đây vẫn được xem là giai đoạn đầu của bệnh, vẫn chưa gây ra nguy hiểm đến sức khỏe nhưng có thể sẽ nhanh chóng chuyển sang cấp độ ba nếu như không điều trị sớm
- Cấp độ ba: lúc này tỉ lệ mỡ sẽ chiếm khoảng 30% trọng lượng của gan. Các mô mỡ sẽ làm cho các chức năng bị giảm và khiến cho bạn rất khó điều trị và phục hồi
- Cấp độ bốn: đây là giai đoạn cuối của bệnh về tình trạng tích tụ mỡ sẽ trên 30%, gan lúc này sẽ bị tổn thương gây xơ hóa không thể hồi phục. Và đây là nguyên nhân dễ dẫn đến ung thư gan và xơ gan
Nguyên nhân gây nên gan nhiễm mỡ
Sẽ có rất nhiều nguyên nhân gây nên gan nhiễm mỡ mà bạn cần nên lưu ý để phòng tránh:
- Phải kể đến đó là đồ uống có cồn: đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nên gan nhiễm mỡ và sử dụng quá nhiều rượu bia và những đồ uống có cồn. Bên cạnh đó chúng còn làm giảm hiệu quả trong quá trình điều trị bệnh của các loại thuốc. Bên cạnh đó sử dụng quá nhiều rượu bia sẽ làm nên rất nhiều bệnh và gây nguy cơ tiềm ẩn.
- Béo phì cũng là một trong những nguyên nhân gây nên gan nhiễm mỡ: ở người béo phì thì nguy cơ bị nhiễm mỡ cao hơn gấp nhiều lần so với những người có trọng lượng cơ thể bình thường. Cơ thể của người béo phì sẽ thường xuyên cung cấp những chất béo vượt ngưỡng cơ thể hấp thu chất béo. Hiện tượng tích tụ mỡ trong gan và gây ra gan nhiễm mỡ
- Độ mỡ trong máu cao: lipid trong máu sẽ đi qua gan và nếu như đi qua quá nhiều thì Cholesterol trong máu tăng cao, vượt quá khả năng chuyển hóa của gan và sẽ được tụ nên mở trong máu tồn động trong gan sinh ra gan nhiễm mỡ
- Đái tháo đường: bệnh đái tháo đường là bản chất của nó là rối loạn chuyển hóa của glucose, khi đường huyết cao sẽ tạo nên một lớp bao phủ khiến cho gan mất đi chức năng chuyển hóa cholesterol và tình trạng này sẽ dẫn đến tích tụ nhiều cholesterol gây nên gan nhiễm mỡ
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc: ở một số loại thuốc để điều trị mỡ trong máu, lao phổi sẽ có tác dụng gây tổn thương đến gan và có thể gây nên gan nhiễm mỡ
- Tình trạng cân nặng giảm quá nhanh: khi cân nặng giảm quá nhanh sẽ khiến cho cơ thể không có thể tổng hợp được apolipiprotein làm cho truglyceride tích tụ lâu ngày trong gan, dần dần sẽ gây hiện tượng mỡ thừa ở trong gan và gây gan nhiễm mỡ
- Ăn khuya cũng là một trong những nguyên nhân gây nên gan nhiễm mỡ và đây cũng là một trong những thói quen xấu.
- Đối với những người lớn tuổi thì cũng sẽ có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ
- Những người có bệnh lý về suy giáp, triệu chứng ngưng thở khi ngủ,…
- Có thể là do di truyền: trong gia đình sẽ có người bị gan nhiễm mỡ thì bạn cũng sẽ có nguy cơ cao tiến triển gây nên gan nhiễm mỡ
Những dấu hiệu của gan nhiễm mỡ
Những dấu hiệu của gan nhiễm mỡ trong giai đoạn đầu thì thường sẽ không có những triệu chứng rõ ràng, khi xét nghiệm thì sẽ tình cờ phát hiện qua việc kiểm tra sức khỏe. Khi có bệnh nhân nhiễm mỡ hay có viêm gan sơ gan thì cũng sẽ có những triệu chứng như sau:
- Sẽ xuất hiện những cơn đau khó chịu ở vùng bụng bên phải
- Luôn trong tình trạng chán ăn và cảm thấy ăn không ngon miệng
- Cơ thể sẽ bắt đầu suất hiện những vùng xẩm màu vàng da, mắt sẽ bị vàng
- Khi đi tiểu nước tiểu sẽ có màu sẫm và vàng hơn bình thường
- Bệnh nhân sẽ bị sụt cân, có tình trạng nôn ói
- Sẽ xuất hiện tình trạng phù nề ở bàn chân
- Có thể gây nên xuất huyết tiêu hóa
- Có hiện tượng giãn mạch dưới da, làm bàn tay đỏ và ngứa
- Khi khám lâm sàng sẽ sờ thấy gan có hiện tượng sưng to
Gan nhiễm mỡ để lại biến chứng gì
Gan nhiễm mỡ sẽ để lại những biến chứng sau nếu như không được điều trị kịp thời:
- Viêm gan nhiễm mỡ: Mỡ lúc này sẽ cản trở cho các tế bào gan ngày càng nhiều làm cho chức năng gan bị suy giảm và hạn chế vai trò chống độc của gan, lúc này là cơ hội để tạo điều kiện cho các độc tố và virus, vi khuẩn, ký sinh trùng từ ruột để có thể xâm nhập gây nên viêm gan. Viêm gan nhiễm mỡ sẽ khiến cho gan mau chóng bị suy kiệt, từ đó sẽ làm ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng tới sức khỏe sẽ tăng cao khả năng tử vong. Chính vì vậy, bệnh gan nhiễm mỡ rất cần được tầm soát và điều trị sớm để có thể ngăn ngừa biến chứng nguy hại này
- Ung thư gan: gan nhiễm mỡ âm thầm sẽ từ từ tiến triển thành ung thư gan và đây là một tác hại lớn nhất của gan nhiễm mỡ. Ung thư gan sẽ hình thành dựa trên sự phát triển của những bệnh lý về gan như xơ gan, viêm gan, gan nhiễm mỡ
- Xơ gan: gan nhiễm mỡ sẽ làm cho các tế bào đang hoạt động sẽ hoạt động quá mức và tạo ra các sợi xơ. Những chất xơ này ngày càng tăng sẽ gây nên tổn thương, hoại tử các tế bào ở gan, làm nên biến đổi cấu trúc gan, hình thành các mô sẹo và làm cho gan bị chai cứng và không còn khả năng phục hồi dẫn tới xơ gan
Cách điều trị gan nhiễm mỡ
Sau đây là những cách để có thể điều trị gan nhiễm mỡ:
- Phương pháp mà bác sĩ thường hay dùng để điều trị gan nhiễm mỡ là phương pháp sử dụng thuốc: đối với cách điều trị này thì các bác sĩ sẽ đưa ra những loại thuốc để có thể khống chế được tình trạng nhiễm mỡ trong gan. Hiện tại ít thuốc được cấp phép để chữa trị gan nhiễm mỡ. Vitamin E là một trong những loại thuốc được khuyến cáo cải thiện được tình trạng gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên thì người sử dụng có thể sử dụng các loại thuốc khác nhằm có thể kiểm soát được những vấn đề liên quan tới bệnh
- Điều trị suy gan nhiễm mỡ gây biến chứng: nếu như gan nhiễm mỡ đã và đang dần chuyển sang tình trạng nặng hơn như viêm gan mãn tính hoặc xơ gan thì người bệnh cần theo sự hướng dẫn sử dụng liệu trình thuốc chữa trị gan nhiễm mỡ phù hợp mà bác sĩ đưa ra. Mục đích chính của phương pháp này sẽ làm chậm thời gian tiến triển của bệnh để ngăn ngừa được biến chứng
- Điều trị gan nhiễm mỡ kết hợp với các bệnh lý nền như bệnh tuyến giáp, bệnh đái tháo đường,…: Một số bệnh lý nên thường gặp như đái tháo đường, bệnh tuyến giáp, những triệu chứng về tim mạch, rối loạn chuyển hóa là một trong những nguyên nhân khiến cho tình trạng gan nhiễm mỡ có nguy cơ cao bệnh tiến triển nhanh chóng, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe và làm cho bệnh càng nặng nề hơn. Chính vì vậy nếu như gặp phải các bệnh này thì đồng thời với gan nhiễm mỡ thì người bệnh nên tập trung điều trị tốt để có thể hạn chế tối đa tác động xấu tới sức khỏe
Nên phòng ngừa gan nhiễm mỡ như thế nào
Sau đây là những phương pháp để có thể ngăn ngừa gan nhiễm mỡ mà bạn cần nên chú ý để có được một sức khỏe tốt:
- Thay đổi một chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh. Thay đổi thói quen ăn uống sẽ có khả năng giúp giảm lượng chất béo ở trong gan
- Tăng cường những loại rau củ quả và trái cây xanh trong bữa ăn
- Sử dụng nhiều thực phẩm giàu chất xơ
- Nhưng sử dụng cá nhiều hơn các loại thịt
- Hạn chế sử dụng những thực phẩm có chứa nhiều chất bột đường
- Uống nhiều nước trong một ngày ít nhất 1,5 đến 2l nước
- Không nên sử dụng quá nhiều đồ ngọt, không nên sử dụng quá nhiều muối
- Nên kiêng những thực phẩm chứa nhiều chất béo bảo hòa, chất béo chuyển hóa, hạn chế sử dụng những đồ chiên, không nên sử dụng với nhiều những đồ ăn chứa nhiều chất béo, đồ nướng
- Nên thay đổi thói quen sống trong đời sống hằng ngày. Nên học cách kiểm soát những yếu tố góp phần làm thay đổi được lối sống làm giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ
- Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao: việc này không chỉ giúp cho cân nặng được cân bằng, nó còn nâng cao sức khỏe mà khi thường xuyên vận động còn sẽ giúp được tinh thần của người bệnh trở nên thoải mái. Nếu như xây dựng một thói quen vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày với cường độ vừa phải thì sẽ hỗ trợ rất tốt trong việc chữa trị gan nhiễm mỡ kể cả khi vẫn chưa giảm cân
- Không nên sử dụng thuốc lá vì thuốc lá có nguy cơ làm mắc các vấn đề như đau tim và đột quỵ. Thuốc lá cũng sẽ có những thành phần gây nên gan nhiễm mỡ. Do đó để cải thiện sức khỏe nói chung thì không nên sử dụng thuốc lá là điều rất cần thiết
- Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia: tốt nhất là không nên sử dụng rượu bia. Khi sử dụng rượu bia quá nhiều cũng là một trong những nguyên nhân gây nên rất nhiều bệnh và khi sử dụng rượu bia sẽ làm tàn phá các tế bào gan hàng đầu. Chính vì vậy nếu như không muốn bị gan nhiễm mỡ thì người bệnh cần kiêng tuyệt đối bia rượu trong thời gian điều trị gan nhiễm mỡ và hạn chế mức thấp nhất sau khi đã khỏi bệnh
- Nên kiểm soát cân nặng vì nếu như bị thừa cân hoặc béo phì mà không kiểm soát thì rất dễ gây ra nguy cơ gan nhiễm mỡ. Bạn nên giảm lượng calorie nạp vào cơ thể mỗi ngày và tăng cường hoạt động thể chất để có thể giảm cân. Nên giảm cân từ từ không nên giảm đột ngột vì như vậy không những không hiệu quả mà còn sẽ gây hại cho gan
- Nên tiêm ngừa viêm gan A,B: nên phòng ngừa bằng vacxin viêm gan A, B đúng liệu trình sẽ giúp phòng ngừa virus gây bệnh và góp phần bảo vệ gan. Bên cạnh đó nên tiêm ngừa cúm hằng năm việc này cũng sẽ rất quan trọng
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu
Nếu bạn thắc mắc hay gặp vấn đề gì về gan hãy liên hệ với Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu để có được sự tư vấn của các y bác sĩ. Các trang thiết bị hiện đại sẽ giúp việc chẩn đoán trở nên mau chóng và chuẩn xác hơn.
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM
Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)
Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu