Nói đến gan là mọi người sẽ nghĩ ngay đến chức năng thải bỏ những độc tố trong cơ thể của gan. Việc chẩn đoán những bệnh lý của gan thường sẽ là siêu âm, xét nghiệm máu,… Nhưng chụp cộng hưởng từ gan là một trong những phương pháp chẩn đoán tân tiến hiện nay. Bài viết này sẽ miêu tả rõ hơn về Chụp cộng hưởng từ gan: Chẩn đoán hình ảnh tiên tiến cho các bệnh lý về gan
Nội dung bài viết
Giới thiệu Chụp cộng hưởng từ gan
Gan – Cơ Quan Nội Tạng Quyền Lực:
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất nằm ở phía bên phải bụng, đóng vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng quan trọng của cơ thể, bao gồm:
- Thanh lọc độc tố: Gan hoạt động như một nhà máy lọc, loại bỏ các chất độc hại và chất thải ra khỏi máu, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tật.
- Dự trữ năng lượng: Gan lưu trữ glycogen, một dạng dự trữ của glucose (đường huyết), cung cấp năng lượng cho cơ thể khi cần thiết.
- Sản xuất protein: Gan sản xuất nhiều loại protein quan trọng, bao gồm albumin (duy trì cân bằng dịch trong cơ thể), các yếu tố đông máu cần thiết cho quá trình đông máu và các protein vận chuyển các chất trong máu.
- Sản xuất mật: Mật do gan sản xuất giúp tiêu hóa và hấp thụ chất béo.
- Chuyển hóa carbohydrate: Gan điều hòa lượng đường trong máu bằng cách lưu trữ hoặc giải phóng glucose.
Vì vậy, việc duy trì sức khỏe gan là vô cùng cần thiết.
Chụp cộng hưởng từ gan – “Kỹ thuật vàng” trong chẩn đoán bệnh lý gan:
- Sử dụng từ trường và sóng vô tuyến: Tạo ra hình ảnh chi tiết, rõ nét về cấu trúc bên trong gan, giúp bác sĩ phát hiện chính xác các tổn thương, bất thường, kể cả những tổn thương nhỏ.
- Đánh giá chức năng gan: Không chỉ phát hiện tổn thương, MRI gan còn giúp đánh giá chức năng gan, hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi tiến trình điều trị hiệu quả.
- Phân biệt các bệnh lý: Nhờ khả năng sử dụng thuốc đối quang từ đặc hiệu cho tế bào gan, MRI gan có thể phân biệt chính xác các bệnh lý như u tuyến tế bào gan với u máu, phì đại thể nốt khu trú, u tế bào gan ác tính với di căn,…
- Hỗ trợ điều trị: Kết quả MRI gan là yếu tố quan trọng giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, bảo tồn hay phẫu thuật, đảm bảo hiệu quả tối ưu.
Ưu điểm của MRI gan:
- Hình ảnh chi tiết và sắc nét, giúp phát hiện các tổn thương gan nhỏ, u gan, sỏi mật,…
- Không sử dụng tia X, an toàn cho sức khỏe.
- Đánh giá được cả chức năng gan.
MRI gan là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh tiên tiến nhất hiện nay, hỗ trợ đắc lực cho bác sĩ trong việc:
- Phát hiện sớm các bệnh lý về gan như viêm gan, xơ gan, ung thư gan.
- Đánh giá mức độ tổn thương gan.
- Theo dõi hiệu quả điều trị các bệnh lý về gan.
Ưu điểm và nhược điểm của Chụp cộng hưởng từ gan
Chụp cộng hưởng từ gan (MRI gan) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại, sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh chi tiết của gan, các mạch máu và ống mật. So với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như siêu âm gan hay chụp X-quang, MRI gan mang lại nhiều ưu điểm vượt trội:
Ưu Điểm:
- An toàn và không xâm lấn: Khác với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh truyền thống như chụp X-quang hay CT scan, MRI gan sử dụng từ trường và sóng vô tuyến, hoàn toàn không sử dụng tia xạ, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người bệnh.
- Độ chính xác cao: Cung cấp hình ảnh chi tiết và rõ ràng về cấu trúc bên trong gan, giúp bác sĩ phát hiện chính xác các tổn thương, bất thường, kể cả những tổn thương nhỏ.
- Đánh giá chức năng gan: Không chỉ phát hiện tổn thương, MRI gan còn giúp đánh giá chức năng gan, hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi tiến trình điều trị hiệu quả.
- Phân biệt các bệnh lý: Nhờ khả năng sử dụng thuốc đối quang từ đặc hiệu cho tế bào gan, MRI gan có thể phân biệt chính xác các bệnh lý như u tuyến tế bào gan với u máu, phì đại thể nốt khu trú, u tế bào gan ác tính với di căn,…
- Hỗ trợ điều trị: Kết quả MRI gan là yếu tố quan trọng giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, bảo tồn hay phẫu thuật, đảm bảo hiệu quả tối ưu.
Nhược Điểm:
- Chi phí cao: So với các phương pháp khác như siêu âm gan hay chụp X-quang gan, chi phí chụp MRI gan thường cao hơn.
- Thời gian chụp lâu: Quá trình chụp MRI gan thường kéo dài khoảng 30-45 phút, có thể lâu hơn so với các phương pháp khác.
- Tiếng ồn lớn: Máy MRI phát ra tiếng ồn lớn trong quá trình quét, gây khó chịu cho một số người. Bác sĩ có thể cung cấp nút tai hoặc chụp tai nghe để giảm tiếng ồn.
- Chống chỉ định: MRI không phù hợp với một số trường hợp, chẳng hạn như người có máy trợ tim, phụ nữ mang thai, người có vật liệu kim loại cấy ghép trong cơ thể hoặc sợ hãi không gian kín.
- Phản ứng phụ với thuốc cản quang: Trong một số trường hợp, có thể sử dụng thuốc cản quang đường tĩnh mạch để làm nổi bật hình ảnh gan. Tuy hiếm gặp, thuốc tương phản từ có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ như buồn nôn, chóng mặt, dị ứng.
Các Biện Pháp Thay Thế Chụp Cộng Hưởng Từ Gan
Mặc dù MRI gan là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại và hiệu quả, nhưng trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp thay thế với ưu nhược điểm riêng:
1. Siêu âm gan:
- Ưu điểm: Chi phí thấp, dễ thực hiện, không xâm lấn, an toàn cho phụ nữ mang thai.
- Nhược điểm: Hình ảnh không chi tiết bằng MRI, khả năng phát hiện các tổn thương nhỏ hạn chế.
2. Sinh thiết gan:
- Ưu điểm: Cung cấp thông tin mô học chính xác về gan, giúp chẩn đoán xác định bệnh lý.
- Nhược điểm: Xâm lấn, có nguy cơ biến chứng như chảy máu, nhiễm trùng.
Trường hợp nào bác sĩ có thể đề nghị Chụp cộng hưởng từ gan?
Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện MRI gan trong một số trường hợp sau:
- Nghi ngờ các bệnh lý về gan: Khi các xét nghiệm máu hoặc các triệu chứng cho thấy gan có vấn đề, bác sĩ có thể đề nghị chụp MRI gan để kiểm tra chi tiết cấu trúc gan, tìm kiếm các dấu hiệu bất thường như:
- Viêm gan virus.
- Xơ gan.
- Ung thư gan.
- U gan lành tính.
- Sỏi mật.
- Tắc nghẽn đường mật.
- Gan nhiễm mỡ.
- Hemochromatosis (bệnh tích sắt mô).
- Đánh giá mức độ tổn thương gan: MRI gan giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương gan, chẳng hạn như xơ gan ở giai đoạn nào, khối u gan có kích thước bao nhiêu.
- Theo dõi điều trị: MRI gan có thể được sử dụng để theo dõi hiệu quả điều trị các bệnh lý về gan theo thời gian.
- Đánh giá trước phẫu thuật hoặc ghép gan: MRI gan giúp bác sĩ đánh giá chi tiết cấu trúc gan, các mạch máu để lên kế hoạch phẫu thuật hoặc ghép gan hiệu quả, an toàn.
Các Bệnh Lý Gan Thường Gặp
- Viêm gan virus: Bệnh viêm gan do virus gây ra, có thể cấp tính hoặc mãn tính. Các loại virus viêm gan phổ biến bao gồm virus viêm gan A, B, C.
- Xơ gan: Tổn thương gan mạn tính, mô gan bị xơ hóa, chai cứng, ảnh hưởng đến chức năng gan.
- Ung thư gan: Tế bào gan phân chia không kiểm soát, hình thành khối u ác tính.
- Gan nhiễm mỡ: Tích tụ mỡ trong gan quá mức, có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ và xơ gan.
- Sỏi mật: Sỏi hình thành trong đường mật, gây đau bụng, vàng da.
Quy trình chụp cộng hưởng từ gan
Để quá trình chụp MRI gan diễn ra thuận lợi, bạn cần nắm được các bước thực hiện và một số lưu ý trước khi tiến hành.
Có Cần Tiêm Thuốc Tương Phản Từ?
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc tương phản từ đường tĩnh mạch để làm nổi bật hình ảnh gan, mạch máu và các cấu trúc khác. Thuốc tương phản từ thường được tiêm vào tĩnh mạch ở tay bạn trong quá trình chụp.
Bước 1: Chuẩn bị trước khi chụp
- Bác sĩ sẽ tư vấn: Giải thích chi tiết về quy trình chụp, các lưu ý cần thiết và giải đáp thắc mắc của bạn.
- Xét nghiệm: Một số xét nghiệm có thể được yêu cầu để đảm bảo an toàn trước khi chụp, như xét nghiệm chức năng gan, tim mạch,…
- Thông báo tiền sử: Cần thông báo cho bác sĩ về tiền sử dị ứng, bệnh lý nền (nếu có), đặc biệt là các trường hợp cấy ghép kim loại trong cơ thể.
- Phụ nữ mang thai: Cần thông báo cho bác sĩ nếu bạn đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai.
- Dặn dò cụ thể: Bác sĩ sẽ dặn dò cụ thể về việc nhịn ăn trước khi chụp (thường là 4-6 tiếng), tháo bỏ trang sức, đồ kim loại,…
Bước 2: Tiến hành chụp
- Quần áo: Bạn sẽ được thay trang phục y tế phù hợp.
- Nằm máy chụp: Nằm ngửa trên bàn chụp MRI, có thể được sử dụng đệm lót để hỗ trợ tư thế thoải mái.
- Tiêm thuốc tương phản từ: Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ tiêm thuốc đối quang từ vào ven tay bạn.
- Quá trình chụp: Máy MRI sẽ tạo ra từ trường và sóng vô tuyến để ghi lại hình ảnh gan. Quá trình chụp thường kéo dài khoảng 30-60 phút, tùy thuộc vào kỹ thuật sử dụng.
- Cảm giác trong khi chụp: Bạn có thể cảm thấy tiếng ồn lớn từ máy MRI, nhưng không gây đau đớn. Hãy cố gắng nằm im và thư giãn trong suốt quá trình chụp.
Bước 3: Sau khi chụp
- Kết thúc chụp: Sau khi chụp xong, bạn có thể mặc lại quần áo và ra khỏi phòng chụp.
- Kết quả: Hình ảnh MRI sẽ được bác sĩ chẩn đoán và gửi kết quả cho bạn trong vài ngày.
- Lưu ý: Sau khi chụp, bạn có thể uống nước và ăn uống bình thường. Tuy nhiên, cần theo dõi cơ thể và thông báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ phản ứng nào bất thường.
Những lưu ý trước khi chụp:
- Thông báo tiền sử bệnh lý: Hãy thông báo cho bác sĩ về tất cả các bệnh lý đang mắc, tiền sử phẫu thuật, dị ứng với thuốc (nếu có).
- Mang theo kết quả xét nghiệm: Nếu có các xét nghiệm máu hoặc hình ảnh gan gần đây, hãy mang theo để cung cấp cho bác sĩ để việc chẩn đoán diễn ra dễ dàng hơn.
- Ngưng sử dụng một số thuốc: Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngưng sử dụng một số loại thuốc trước khi chụp MRI gan.
- Tháo bỏ đồ trang sức, vật dụng bằng kim loại: Các vật dụng bằng kim loại có thể gây nhiễu sóng máy MRI và cần được tháo bỏ trước khi vào phòng chụp.
- Nên nhịn ăn 4-6 tiếng trước khi chụp: Tùy thuộc vào từng trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu bạn nhịn ăn 4-6 tiếng trước khi chụp để đảm bảo chất lượng hình ảnh.
- Báo cho bác sĩ nếu bạn sợ hãi không gian kín: Nếu bạn cảm thấy sợ hãi không gian kín, hãy trao đổi với bác sĩ để có biện pháp hỗ trợ phù hợp.
Kết quả chụp cộng hưởng từ gan
Sau khi chụp cộng hưởng từ gan hoàn thành và có kết quả thì bác sĩ sẽ phân tích hình ảnh MRI gan để đánh giá tình trạng sức khỏe của gan và đưa ra chẩn đoán.
Các yếu tố bác sĩ thường kiểm tra trên hình ảnh MRI gan:
- Kích thước và hình dạng gan: Gan bình thường có kích thước và hình dạng tương đối đều đặn. Kích thước hoặc hình dạng bất thường của gan có thể là dấu hiệu của bệnh lý.
- Mật độ gan: Mật độ tín hiệu trên hình ảnh MRI gan giúp bác sĩ đánh giá tình trạng mô gan. Sự thay đổi mật độ tín hiệu có thể liên quan đến viêm, xơ gan, mô sẹo hoặc khối u.
- Mạch máu: MRI gan có thể giúp kiểm tra tình trạng lưu thông máu trong gan, giúp phát hiện các bất thường về mạch máu.
- Ổn định tín hiệu mỡ: MRI gan có thể giúp phân biệt giữa mô gan lành tính và mô ung thư dựa trên đặc tính bắt tín hiệu mỡ.
Bác sĩ sẽ dựa trên các yếu tố này kết hợp với các thông tin khác về bệnh lý của bạn để đưa ra chẩn đoán.
Một số kết quả MRI gan có thể bao gồm:
- Bình thường: Hình ảnh MRI gan không cho thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
- Gan nhiễm mỡ: Hình ảnh cho thấy sự gia tăng tín hiệu mỡ trong gan.
- Viêm gan: Hình ảnh có thể cho thấy viêm gan cấp hoặc mạn tính.
- Xơ gan: Hình ảnh có thể cho thấy mô gan bị sẹo và xơ cứng.
- U gan: Hình ảnh có thể giúp phát hiện u gan lành tính hoặc ác tính.
- Sỏi mật: MRI có thể giúp phát hiện sỏi mật trong đường mật.
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu
Nếu bạn đang gặp vấn đề về gan hoặc đang mong muốn chụp kiểm tra gan thì hãy đến ngay Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu để được các bác sĩ thăm khám và tiến hành chụp cộng hưởng từ gan, có thể các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chẩn đoán khác như xét nghiệm, siêu âm,… Bên cạnh đó nếu gan bạn có dấu hiệu bất thường thì các bác sĩ tại đây sẽ hướng dẫn phương pháp điều trị và đưa ra phác đồ điều trị cụ thể cho từng bệnh nhân
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM
Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)
Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu