Một trong những cơ quan đóng vai trò quan trọng trong việc sinh sản là buồng trứng. Buồng trứng có chức năng vừa ngoại tiết và vừa nội tiết. U nang buồng trứng là hiện tượng những chất lỏng bị chứa đầy trong buồng trứng hoặc những túi chất lỏng đó có thể nằm trên bề mặt buồng trứng. Vậy u nang buồng trứng gây nên những nguy hiểm nào
Nội dung bài viết
Buồng trứng đóng vai trò gì
Một trong những cơ quan đóng vai trò quan trọng trong việc sinh sản là buồng trứng. Buồng trứng có chức năng vừa ngoại tiết và vừa nội tiết. Cơ thể của phụ nữ sẽ có hai buồng trứng trái và phải. Vị trí của buồng trứng sẽ thay đổi tùy thuộc vào việc sinh đẻ ở phụ nữ nhiều hay ít. Những người phụ nữ chưa sinh đẻ sẽ nằm ở tư thế đứng trục dọc.
Buồng trứng sẽ có màu hồng nhạt và nhẵn nhụi cho đến khi dậy thì thì bề mặt của buồng trứng sẽ trở nên sần sùi vì trong quá trình hành kinh ở mỗi tháng sẽ làm buồng trứng để lại vết sẹo. Cho đến thời kỳ mãn kinh thì bề mặt của buồng trứng sẽ trở lại nhẵn nhụi như ban đầu.
Cấu tạo của buồng trứng bao gồm hai bờ của buồng trứng là bờ tự do và bờ mạc treo, Hai mặt của buồng trứng là mặt trong và mặt ngoài, hai đầu của buồng trứng là đầu tử cung và đầu vòi.
Chức năng ngoại tiết của buồng trứng: Đối với tuổi dậy thì thì trung bình mỗi tháng một lần buồng trứng sẽ rụng một trứng. Đây gọi là quá trình hành kinh, và nếu gặp tinh trùng thì sẽ thụ thai. Đây là chức năng ngoại tiết của buồng trứng
Chức năng nội tiết của buồng trứng: buồng trứng là một trong những tuyến nội tiết của cơ thể, sẽ tiết ra hai hormone sinh dục quan trọng là progesteron và estrogen.
U nang buồng trứng là gì
U nang buồng trứng là hiện tượng những chất lỏng bị chứa đầy trong buồng trứng hoặc những túi chất lỏng đó có thể nằm trên bề mặt buồng trứng. Các u nang buồng trứng thường có thể tự mất đi và không gây ra rõ ràng những triệu chứng.
Nhưng sẽ có một số khối u nang phát triển lớn gây nên chèn ép vùng chậu gây đau vùng chậu, cảm giác đau dai dẳng kéo dài hoặc đau ở một bên dưới rốn, đầy bụng. Đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo bệnh u nang buồng trứng đang dần phát triển về kích thước và đang cần có hướng điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây nên u nang buồng trứng
Nguyên nhân gây nên u nang buồng trứng thì thường gặp như sau:
- Từng xảy thai: Việc xảy thai đối với chị em phụ nữ là điều không mong muốn nhưng điều này cũng rất dễ mắc nguy cơ u nang buồng trứng
- Xuất hiện kinh nguyệt sớm hơn bình thường: Việc này vô tình khiến cho u nang buồng trứng phát triển và hình thành
- Các nội tiết tố bị phá hủy
- Chức năng tuyến giáp bị suy giảm
- Sự phá hủy các nang trứng đã đến thời điểm chín
- Do lạc nội mạc tử cung: Đối với những người phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung có thể dẫn đến u nang buồng trứng
- Trong lúc mang thai: Sẽ có một vài khối u nang có thể xuất hiện một cách bất ngờ ở giai đoạn đầu của thai kì để bổ trợ cho bào thai cho đến khi hình thành bào thai. Bên cạnh đó cũng sẽ xuất hiện các u nang đến khi hết thai kỳ
- Cơ thể bị nhiễm trùng vùng chậu: Khi xuất hiện các tổ nhiễm trùng ở vùng chậu sẽ có thể lây lan và phát triển từ buồng trứng và vòi trứng gây nên áp xe.
- Rối loạn nội tiết tố ở nữ giới trong các giai đoạn sinh lý của cơ thể hoặc do phát triển bệnh lý nội tiết, liên quan đến phụ khoa. Nội tiết tố có thể tiêu diệt dẫn đến suy tuyến thượng thận.
- Dùng quá nhiều thuốc tránh thai không đúng cách vào dùng quá liều có thể gây nên thay đổi hormone ở nữ giới dẫn đến u nang buồng trứng.
- Chế độ ăn uống không khoa học ăn quá nhiều thực phẩm có hại cho nội tiết tố hoặc tác động đến hormone.
- Nang ở trứng có vấn đề, không phát triển bình thường, không hấp thụ được các chất dinh dưỡng.
- Luôn xuất hiện tình trạng căng thẳng, stress cũng có thể dẫn đến u nang buồng trứng.
- Việc mạch máu của các nang bị vỡ rất dễ gây nên tình trạng hình thành u nang xuất huyết và dẫn đến u nang buồn trứng
Dấu hiệu cảnh báo u nang buồng trứng
Thường thì u nang buồng trứng có nhiều loại khác nhau khoảng 10% phát triển thành ác tính và khoảng 90% các u nang buồng trứng là lành tính. Đối với những người phụ nữ đang ở trong thời kỳ tiền mãn kinh thì việc u nang buồn trứng có nguy cơ rất cao phát triển thành ung thư so với những người phụ nữ đang ở độ tuổi sinh đẻ.
Những khối u này sẽ âm thầm tiến triển và với các triệu chứng mơ hồ hoặc thậm chí là sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo u nang buồng trứng:
- Đau thắt vùng chậu: người bệnh gặp những cơn đau thắt ở vùng chậu, lưng hoặc đùi thì rất khó để ý vì những triệu chứng này thường khá thông thường đối với những nhân viên văn phòng làm việc lâu trong môi trường ngồi nhiều hoặc đứng nhiều. Các cơn đau đó sẽ mơ hồ không rõ ràng. Đây thường là triệu chứng khá phổ biến nhất do thường xuyên bị các khối u chèn ép lên trên các cơ quan dây thần kinh chạy dọc sau xương chậu.
- Đau tức bụng dưới: đau tức bụng dưới có thể gây nên những triệu chứng như đầy hơi, nôn hoặc buồn nôn. Các khối u đang phát triển và có kích thước lớn có thể gây nên những cơn khó chịu tức thời cho người bệnh, đôi lúc sẽ cảm thấy bụng to, chướng bụng hoặc khi sờ vào sẽ cảm thấy nhô lên một khối u. Đối với triệu chứng này thì người bệnh sẽ cảm thấy đầy hơi liên tục và buồn nôn hoặc nôn. Những tế bào ác tính ở buồng trứng khi các khối u không vỡ sẽ có thể biến chứng thành ung thư gây hoại tử ra nhiễm trùng. Dấu hiệu của đầy hơi và buồn nôn thường sẽ nhầm lẫn với những triệu chứng bệnh về đường tiêu hóa khiến cho chị em phụ nữ thường chủ quan và không để ý. Nhưng nếu vấn đề này xảy ra liên tục thì nên thăm khám.
- Đi vệ sinh liên tục: khi rối loạn tiểu tiện bất thường có thể do nhiều yếu tố hoặc nhiều bệnh lý gây nên. Những bệnh lý đó có thể liên quan đến bàng quang, các triệu chứng của cao đường huyết, đường tiết niệu nhưng đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo u nang buồng trứng do sự chèn ép của khối u lên bàng quang. Từ đó sẽ thôi thúc việc đi vệ sinh của bệnh nhân nhiều hơn và đôi khi tiểu sẽ có cảm giác bức rứt và đau buốt.
- Cảm thấy đau buốt khi quan hệ tình dục: nếu như khi quan hệ tình dục cảm thấy đau ở một bên so với bên kia thì đây là một dấu hiệu cảnh báo u nang buồng trứng. Sẽ có một số khối u phát triển xa với kích thước lớn và những khối u này có thể nằm ngay ở cổ tử cung. Do đó bạn sẽ cảm thấy đau buốt khi quan hệ tình dục.
- Chu kỳ kinh nguyệt thất thường: việc rối loạn chu kỳ kinh nguyệt là một trong những biểu hiện của nhiều bệnh lý về phụ khoa trong đó có thể liên quan đến u nang buồng trứng.
- Cân nặng tăng không rõ nguyên nhân: cân nặng tăng là một dấu hiệu bình thường khi bạn nạp quá nhiều thức ăn sau với thường ngày. Nhưng nếu tăng không rõ nguyên nhân thì nên đến để gặp bác sĩ. Mặc dù cân nặng không phải là một triệu chứng điển hình của u nang buồng trứng nhưng nếu đi kèm với những triệu chứng kể trên thì nên đến để tư vấn và thăm khám.
U nang buồng trứng gây nên những nguy hiểm nào
Thường thì u nang buồng trứng sẽ được chia ra thành hai loại: U nang thực thể và u nang cơ năng. Đối với những u lành tính thường là u nang buồng trứng cơ năng, về đối như những u nang này thì thường có thể sẽ tự biến mất và không gây nhiều nguy hiểm.
Đối với u nang buồng trứng thực thể thì ngược lại, loại này thường sẽ tiến triển rất chậm và âm thầm qua nhiều năm. Khi phát hiện triệu chứng rõ ràng tức là các khối u đã to và gây chèn ép vào các cơ quan xung quanh gây ra nhiều những biến chứng khá nguy hiểm và thậm chí là có thể ảnh hưởng đến mạng sống.
- U nang xoắn: Đây là một loại có thể xảy ra đến bất kỳ loại u nào, những u đó thường là những u nhỏ, cuống dài, … Việc này là do ảnh hưởng của tuần hoàn máu đến buồng trứng bị chậm trễ nên khi u xoắn thì bệnh nhân sẽ đau bụng dữ dội và đau liên tục có thể gây nên nôn ói hoặc buồn nôn đôi khi sẽ cảm thấy choáng váng vì đau. Những khối u đó sẽ phình to khiến bụng bị chướng, ấn đau hạ vị và 2 hố chậu phải có phản ứng với thành bụng.
- Gây nên vỡ nang: một khi biến chứng của những khối u quá lớn sẽ gây nên áp lực dịch trong khối u và gây nên vỡ u nang. Lúc này bệnh nhân sẽ cảm thấy đau đột ngột và đau dai dẳng liên tục, hạ vị và hai hố chậu ấn đau, có phản ứng. Có một số trường hợp các nang gây chảy máu bên trong và lúc này người bệnh sẽ cảm thấy choáng váng vì mất máu. Khi thăm khám âm đạo thì sẽ xuất hiện các khối u khó xác định. khi các nang bị vỡ Bệnh nhân sẽ có những triệu chứng như nhiễm khuẩn, bụng bị chướng, khi thăm khám sẽ thấy âm đạo có khối u, ấn thấy đau. Nếu như ở trường hợp này không điều trị và phát hiện kịp thời thì rất dễ dẫn đến tử vong.
- Chèn ép các cơ quan nội tạng xung quanh: ở biến chứng này thì các u đã phát triển từ rất lâu, kích thước cũng khá lớn. Lúc này khối u chèn ép bệnh nhân khiến việc đi vệ sinh khó khăn, chèn ép cơ quan trực tràng gây nên hiện tượng táo bón, chèn ép niệu quản gây ứ nước trong bể thận, thậm chí có những U nang buồng trứng rất lớn gây chèn ép tĩnh mạch chủ dưới ngày nên tuần hoàn bằng hệ sẽ phù hai chi dưới, cổ chướng. Gây nên ung thư xuất hiện ở các nang.
- Gây nên các bệnh về hiếm muộn, vô sinh
- Có thể gây nên ung thư buồng trứng.
Cách điều trị u nang buồng trứng
Đối với u nang buồn trứng cơ năng thì không cần phải điều trị thì khối u cũng sẽ tự động biến mất sau vài chu kỳ kinh nguyệt lúc này người bệnh cũng sẽ được theo dõi bằng cách siêu âm sau những ngày hành kinh. Người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định kết hợp dùng thuốc tránh thai và các biện pháp để hướng dẫn điều trị u nang buồng trứng cơ năng.
Tuy nhiên ở trường hợp này thì có thể gây nên một số biến chứng nguy hiểm như xoắn nang, vỡ nang gây mất máu và cần phải được điều trị cấp cứu kịp thời.
Đối với những u nang buồng trứng thực thể: cần được điều trị và phát hiện sớm để tránh gây nên những biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân. Có rất nhiều phương pháp điều trị khác nhau và tùy theo thể trạng và kích thước của khối u.
Và theo nguyện vọng mang thai hoặc sinh con của người bệnh thì các bác sĩ sẽ tư vấn những phương pháp phù hợp với thể trạng và nhu cầu bệnh nhân. Có thể là phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ u nang trong buồng trứng hoặc chỉ bóc tách một số khối u khỏi buồng trứng. Tuy nhiên phương pháp bóc tách vẫn sẽ có nguy cơ tái nhiễm bệnh lại trong tương lai đặc biệt là sẽ bị nang lạc nội mạc.
Phương pháp phẫu thuật sẽ được chỉ định trong những trường hợp sau: U nang buồng trứng không nghi ngờ ác tính, ung thư vú có chị định cắt buồng trứng, u nang buồng trứng không quá dính và không quá to.
Phẫu thuật hở bụng:
Đối với những U nang có kích thước quá lớn hoặc nghi ngờ chuyển sang ung thư thì sẽ chỉ định cắt bỏ thông qua phương pháp phẫu thuật hở bụng.
Tuy nhiên thì phương pháp này sẽ mất khá nhiều thời gian hồi phục của bệnh nhân. Lúc này người bệnh sẽ được chỉ định nhập viện theo dõi một vài ngày trước khi phẫu thuật để tiện cho việc kiểm tra sức khỏe.
Cách phòng ngừa u nang buồng trứng
Để tránh nguy cơ gây nên u nang buồng trứng thì có những lưu ý sau đây:
- Nên tăng cường sử dụng những loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng và có lợi cho sức khỏe, hạn chế sử dụng những thức ăn có chứa quá nhiều chất béo và mỡ động vật, các chất kích thích. Sử dụng nhiều loại rau củ quả trái cây và các loại hạt ngũ cốc chứa nhiều vitamin A và C. Đồng thời nên bổ sung đủ từ 1,5 đến 2l nước mỗi ngày để cung cấp lượng nước cho cơ thể.
- Kết hợp nghỉ ngơi và làm việc hợp lý. Tăng cường tập thể dục thể thao từ 15 đến 30 phút mỗi ngày để cơ thể được lưu thông.
- Điều chỉnh phù hợp cân nặng.
- Nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu
Khi gặp các vấn đề về sức khỏe quý bệnh nhân liên hệ tư vấn với Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu. Tại đây các y bác sĩ sẽ tư vấn kỹ về tình trạng bệnh của quý bệnh nhân. Bên cạnh đó các y thiết bị hiện đại giúp việc chẩn đoán bệnh trở nên chính xác và nhanh chóng.
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM
Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)
Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu