Tràn dịch màng phổi gây nên những nguy hiểm gì?

Khoang màng phổi là một khoảng nằm giữa thành ngực và phổi. Thường thì trong đó sẽ lưu trữ một ít dịch khoảng từ 10-15ml  và đảm nhiệm chức năng đệm giữa thành ngực và phổi. Tràn dịch màng phổi là một hiện tượng lượng dịch trong khoang phổi nhiều hơn so với mức bình thường.

Phổi có chức năng gì?

Phổi nằm trong lòng ngực và được bao bọc bởi các xương sườn xung quanh đó. Phía dưới sẽ có các cơ hoành để ngăn phổi và các cơ quan khác như gan, dạ dày, lá lách. Chính giữa hai lá phổi sẽ là tim.

Chức năng chính của phổi là trợ giúp cho oxy trong không khí khi chúng ta trao đổi không khí. Khi chúng ta hít thở sẽ đi vào tế bào hồng cầu sau đó các tế bào hồng cầu này sẽ mang oxy đi khắp cơ thể. Và cung cấp tạo ra các tế bào cho cơ quan nội tạng để sử dụng. Ngoài ra phổi còn đảm nhiệm những chức năng sau đây:

• Sàng lọc những cục máu đông nhỏ hình thành trong tĩnh mạch.
• Khi trong máu có các bóng khí thì phổi sẽ lọc những bóng khí đó.
• Chuyển hóa một số loại hóa chất trong máu bởi vì nó rất quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp.
• Gia tăng hoặc giảm lượng CO2 để điều chỉnh độ pH trong máu.

Tràn dịch màng phổi là gì?

Khoang màng phổi là một khoảng nằm giữa thành ngực và phổi. Thường thì trong đó sẽ lưu trữ một ít dịch khoảng từ 10-15ml và đảm nhiệm chức năng đệm giữa thành ngực và phổi. Dịch này được gọi là dịch sinh lý ở trong khoang màng phổi.

Tràn dịch màng phổi là một hiện tượng lượng dịch trong khoang phổi nhiều hơn so với mức bình thường. Nếu như lượng dịch ít thì sẽ không gây những triệu chứng khó chịu mà chỉ gây nên khó thở nhẹ. Tuy nhiên với trường hợp tràn dịch nhiều sẽ gây nên nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh dẫn đến tử vong.

Tràn dịch màng phổi có rất nhiều nguyên nhân gây nên và tràn dịch lành tính nhưng có không ít trường hợp tràn dịch màng phổi ác tính, tái đi tái lại rất nhiều lần sẽ gây nên tử vong.

Nguyên nhân gây nên tràn dịch màng phổi

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tràn dịch màng phổi và những nguyên nhân sau đây nên lưu ý:

• Bệnh lao màng phổi: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây tràn dịch màng phổi ở Việt Nam. Bệnh thường gặp ở người trẻ tuổi, có thể kèm theo lao phổi.
• Ung thư phổi: Dịch màng phổi có thể bị tràn do các tế bào ung thư xâm lấn vào màng phổi, hoặc do bít tắc lưu thông của dịch màng phổi. Bên cạnh đó, tràn dịch màng phổi cũng có thể do các tế bào ung thư từ cơ quan khác di căn đến phổi.
• Suy tim: Suy tim là tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Điều này có thể dẫn đến ứ máu trong phổi, và eventually, dịch thoát ra khỏi mao mạch vào khoang màng phổi.
• Viêm phổi: Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng phổi. Khi phổi bị nhiễm trùng, nó có thể lan ra màng phổi hoặc các khu vực gần màng phổi. Điều này có thể kích thích màng phổi tiết ra nhiều dịch hơn bình thường.
• Do ký sinh trùng: Một số loại ký sinh trùng, chẳng hạn như sán lá phổi, có thể di chuyển đến phổi và gây ra tràn dịch màng phổi.
• Suy thận: Suy thận là tình trạng thận không thể lọc chất thải ra khỏi cơ thể một cách hiệu quả. Điều này có thể dẫn đến tích tụ chất lỏng trong cơ thể, bao gồm cả khoang màng phổi.
• Xơ gan cổ trướng: Xơ gan cổ trướng là tình trạng gan bị tổn thương và xơ hóa. Điều này có thể dẫn đến tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa, dẫn đến ứ dịch trong cơ thể, bao gồm cả khoang màng phổi.
• Ung thư: Ung thư ở các cơ quan khác, chẳng hạn như ung thư vú, ung thư buồng trứng hoặc ung thư cổ tử cung, có thể di căn đến phổi và gây ra tràn dịch màng phổi.

Những dấu hiệu tràn dịch màng phổi

Những dấu hiệu sau đây gây tràn dịch màng phổi:

• Khi nằm người bệnh sẽ xuất hiện triệu chứng khó thở gây nên cảm giác khó chịu. Lúc này mức độ khó thở sẽ tùy thuộc vào lượng dịch trong khoang màng phổi, nếu lượng dịch trên 2l sẽ gây nên khó thở rất nhiều, và lượng dịch màng phổi tăng nhanh gây nên khó thở cấp tính.
• Người bệnh sẽ xuất hiện các cơn sốt cao và kèm theo đó là đau ngực ho khan hoặc ho có đờm.
• Lúc chụp x-quang sẽ có dịch nằm trong khoang của màng phổi.
• Xuất hiện các triệu chứng biếng ăn, chán ăn, toàn thân mệt mỏi sẽ gây nên gầy nhanh chóng và thiếu máu bên cạnh đó gây ra niêm mạc sẽ bị xanh xao.
• Gây nên ho ra máu.
• Đối với một số trường hợp sẽ kèm theo triệu chứng phù chân.

Tràn dịch màng phổi gây nên những nguy hiểm gì

Nếu được điều trị tích cực và đúng cách kịp thời thì hầu hết người bệnh sẽ phục hồi trong vòng vài tuần hoặc có thể là vài tháng tùy theo những thể trạng của người bệnh và tùy theo nguyên nhân bệnh.

Nhưng bên cạnh đó cũng sẽ có một số trường hợp bị tràn dịch màng phổi gây nên những biến chứng khác nghiêm trọng và mức độ nghiêm trọng đó sẽ tùy thuộc vào những nguyên nhân và tình trạng bệnh. Bên cạnh đó các phương pháp điều trị cũng sẽ khác nhau tùy theo thể trạng của bệnh nhân.

Tràn dịch màng phổi sẽ không nguy hiểm nếu như được điều trị đúng cách. Mức độ nguy hiểm còn sẽ tùy thuộc vào những nguyên nhân gây nên tràn dịch màng phổi và mức độ tràn dịch.

Nếu như phổi không xử lý kịp thời có thể gây tử vong do bị chèn ép phổi và sẽ giảm đi khả năng hô hấp gây nên thở không được và thiếu oxy. Tràn dịch màng phổi ác tính sẽ thường tái đi tái lại nhiều lần và dù đã điều trị đúng cách nhưng vẫn không điều trị dứt điểm được.

Tràn dịch màng phổi sẽ gây nên biến chứng cho đường hô hấp nếu không được điều trị như là viêm màng phổi, viêm mủ màng phổi, vôi hoá màng phổi những bệnh trên sẽ gây ảnh hưởng rất nhiều đến hệ hô hấp.

Bên cạnh đó có những biến chứng như là dịch nhầy dính màng phổi gây nên hạn chế hô hấp và gây biến dạng làm biến dạng lồng ngực.

• Xẹp phổi.
• Suy giảm hệ hô hấp
• Chèn ép hệ tim mạch
• Tràn khí màng phổi
• Nhiễm trùng phổi
• Gây nên chảy máu trong màng phổi

Cách điều trị tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi để được điều trị một cách thích hợp thì các bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân gây ra tình trạng dịch trong khoang màng phổi để có được một hướng điều trị thích hợp. Có những cách điều trị sau đây:

Phương pháp điều trị tràn dịch màng phổi

Có nhiều phương pháp điều trị tràn dịch màng phổi, tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

1. Chọc hút dịch màng phổi:

• Đây là phương pháp phổ biến nhất để điều trị tràn dịch màng phổi.
• Mục đích là loại bỏ lượng dịch dư thừa trong khoang màng phổi, giúp giảm áp lực lên phổi và cải thiện khả năng hô hấp của bệnh nhân.
• Thủ thuật được thực hiện bằng cách sử dụng kim hoặc ống nhỏ để rút dịch ra khỏi khoang màng phổi.
• Chọc hút dịch màng phổi thường được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

2. Dẫn lưu màng phổi:

• Phương pháp này được áp dụng trong trường hợp tràn dịch màng phổi do các nguyên nhân sau:
  • Tràn dịch mủ
  • Tràn máu màng phổi
  • Tràn khí màng phổi kèm theo tràn dịch màng phổi
• Dẫn lưu màng phổi sử dụng một ống đặc biệt gọi là ống dẫn lưu, thường được làm bằng silicon.
• Ống dẫn lưu được đặt xuyên qua da vào khoang màng phổi và kết nối với hệ thống hút áp lực âm để dẫn lưu dịch, máu, mủ ra ngoài.

3. Điều trị nội khoa:

• Tùy thuộc vào nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi, bác sĩ sẽ sử dụng các loại thuốc phù hợp để điều trị.
• Một số trường hợp phổ biến bao gồm:
  • Nhiễm khuẩn gây viêm mủ màng phổi: Sử dụng kháng sinh.
  • Do lao: Sử dụng thuốc kháng lao.
  • Do ung thư: Sử dụng hóa chất.
  • Dính màng phổi: Sử dụng thuốc để giảm bớt tình trạng dính và tránh dịch tái phát nhanh.

Ngoài ra, có thể sử dụng các biện pháp hỗ trợ khác như:

• Bổ sung oxy: Giúp cải thiện tình trạng thiếu oxy do khó thở.
• Giảm đau, hạ sốt: Sử dụng thuốc paracetamol.
• Nghỉ ngơi tại giường: Giúp cơ thể phục hồi.
• Tập vật lý trị liệu hô hấp: Giúp cải thiện chức năng hô hấp.

Cách phòng ngừa tràn dịch màng phổi

Bệnh tràn dịch màng phổi cách phòng ngừa cũng sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân của người bệnh:

Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ:

• Việc tuân thủ theo đúng yêu cầu và chỉ định của bác sĩ là vô cùng quan trọng trong việc điều trị tràn dịch màng phổi.
• Bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
• Bệnh nhân cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ về cách sử dụng thuốc, thời gian điều trị, chế độ ăn uống, sinh hoạt, tập luyện,…

Sử dụng thuốc chống dính màng phổi:

• Thuốc chống dính màng phổi có thể giúp ngăn ngừa tràn dịch màng phổi tái phát.
• Tuy nhiên, chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ.
• Không tự ý ngưng sử dụng thuốc khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ vì có thể làm tăng nguy cơ tràn dịch màng phổi tái phát.

Tập thở sâu:

• Tập thở sâu giúp phổi co giãn tốt hơn, cải thiện chức năng hô hấp và phòng ngừa tràn dịch màng phổi.
• Một số cách tập thở sâu hiệu quả bao gồm:
  • Thổi bong bóng
  • Các động tác làm giãn nở lòng ngực
• Nên kiên trì tập luyện mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Chế độ ăn uống hợp lý:

• Chế độ ăn uống hợp lý giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình điều trị.
• Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu protein và vitamin.
• Hạn chế ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, đồ uống có cồn.

Thăm khám định kỳ:

• Sau khi điều trị tràn dịch màng phổi, bệnh nhân cần thăm khám định kỳ theo dõi tình trạng sức khỏe và phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát.
• Việc thăm khám định kỳ giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị, điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp và kịp thời xử lý các biến chứng.

Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm:

• Môi trường ô nhiễm có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp, bao gồm tràn dịch màng phổi.
• Nên hạn chế làm việc và sinh hoạt ở nơi có môi trường ô nhiễm.
• Cần cải thiện môi trường sống xung quanh bằng cách trồng cây xanh, giữ gìn vệ sinh môi trường.

Cách ly với người bệnh lao:

• Bệnh lao là một trong những nguyên nhân phổ biến gây tràn dịch màng phổi.
• Nên giữ khoảng cách an toàn và cách ly hoặc không tiếp xúc với những bệnh nhân bị bệnh lao để tránh lây nhiễm.

Vệ sinh cá nhân:

• Vệ sinh cá nhân tốt giúp phòng ngừa các bệnh về đường hô hấp, giảm nguy cơ tràn dịch màng phổi.
• Nên giữ gìn vệ sinh răng miệng, vòm họng hằng ngày.
• Tránh tiếp xúc với người bị bệnh, hạn chế đến nơi đông người.

Tránh hút thuốc lá và uống rượu bia:

• Hút thuốc lá và uống rượu bia có thể gây hại cho phổi, làm tăng nguy cơ tràn dịch màng phổi.
• Nên cai thuốc lá và hạn chế uống rượu bia để bảo vệ sức khỏe của phổi.

Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu

Nếu có những thắc mắc hay cần tư vấn hãy liên hệ ngay cho Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu. Với các bác sĩ có chuyên môn kỹ thuật cao sẽ thăm khám cho quý bệnh nhân. Bên cạnh đó các thiết bị y tế hiện đại sẽ giúp việc chẩn đoán và thăm khám diễn ra nhanh chóng hơn.

Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM

Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)

Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu