Tuyến tụy là một bộ phận khá quan trọng của hệ tiêu hoá. Bên cạnh đó rất ít người biết đến chức năng của tuyến tụy, chính vì thế các bệnh về tuyến tụy ngày càng một tăng về các bệnh lý như ung thư tuyến tụy. Ung thư tuyến tụy được chia thành hai nhóm chính là ung thư tuyến tụy nội tiết và ung thư tuyến tụy ngoại tiết.
Nội dung bài viết
Tuyến tụy là gì
Tuyến tụy là cơ quan nằm phía sau dạ dày và được kết nối bởi gan và ruột non. Tuyến tụy nằm gần các động mạch và tĩnh mạch chính. Tuyến tụy có ba phần đầu, thân và đuôi. Đầu tụy nằm ở đoạn sát tá tràng và kéo dài đến lá lách là phần đuôi.
Tụy có trọng lượng khoảng 80gr và có màu trắng nhạt, đối với một số loài động vật tụy có màu hồng nhạt. Trung bình mỗi ngày có thể tiết ra khoảng 0.8 lít dịch tiết. Tuyến tụy đảm nhiệm các nhiệm vụ như tạo ra hệ tiêu hóa enzyme và hormone insulin.
Các enzyme đó sẽ phân hủy các protein, cholesterol và các chất béo có trong ruột non. Khi tạo ra enzyme tiêu hóa thì gọi là tuyến tụy ngoại tiết, khi tạo ra hormone thì gọi là tuyến tụy nội tiết.
Tuyến tụy là một bộ phận khá quan trọng của hệ tiêu hoá. Bên cạnh đó rất ít người biết đến chức năng của tuyến tụy, chính vì thế các bệnh về tuyến tụy ngày càng một tăng về các bệnh lý như ung thư tuyến tụy, u tuyến tụy, viêm tụy cấp,… Tuyến tụy tiết ra chất insulin sẽ làm giảm lượng đường trong máu và nếu insulin của tuyến tụy bị tổn thương sẽ tăng khả năng tiểu đường.
Ung thư tuyến tụy là gì?
Ung thư tuyến tụy là các khối u ác tính hình thành và phát triển ở các mô tuyến tụy, một cơ quan nội tiết quan trọng nằm ở sau bao tử và gần túi mật. Ung thư tuyến tụy được chia thành hai nhóm chính là ung thư tuyến tụy nội tiết và ung thư tuyến tụy ngoại tiết.
Nguyên nhân gây nên ung thư tuyến tụy
Hiện nay nguyên nhân trực tiếp của ung thư tuyến tụy vẫn chưa thể xác định cụ thể. Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu ra một số nguyên nhân gián tiếp gây nên ung thư tuyến tụy và hình thành bệnh:
- Từ chế độ dinh dưỡng dẫn đến ung thư tuyến tụy: Thực phẩm sử dụng hằng ngày nếu không sơ chế kỹ và sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, thực phẩm đóng hộp, thực phẩm chứa nhiều chất béo làm tăng nguy cơ gây ung thư tuyến tụy. Ở các buổi tiệc, rượu bia là điều không thể thiếu, thế nhưng nếu sử dụng và lạm dụng quá thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy cao hơn người bình thường. Các chất độc hại tích tụ dần dần trong cơ thể sẽ gây nên hình thành các đột biến gen trong cơ thể phát triển bất thường tại tụy và gây nên ung thư tuyến tụy.
- Sử dụng thuốc lá quá nhiều là nguyên nhân gây nên ung thư tuyến tụy: Khi sử dụng thuốc lá, trên bao bì cũng có ghi là “ hút thuốc dẫn đến cái chết từ từ và đau đớn”. Thế nhưng vẫn có rất nhiều người sử dụng thuốc lá rất nhiều trong một ngày. Không chỉ gây hôi miệng mà còn gây nên các bệnh về phổi, về gan, não,… Trong đó ung thư tuyến tụy và ung thư phổi là hai căn bệnh phổ biến do thuốc lá gây nên. Đối với những người thường xuyên hít phải khói thuốc lá và sống trong môi trường có nhiều khói thuốc lá cũng sẽ tăng nguy cơ gây nên ung thư tuyến tụy cao gấp ba lần so với người bình thường. Xu hướng hút thuốc lá của đàn ông cao hơn so với phụ nữ. Có một số trẻ vị thành niên sử dụng thuốc lá rất sớm chính vì thế có thể phát bệnh ở độ tuổi 45.
- Biến chứng gây nên ung thư tuyến tụy: những người có vấn đề về cân nặng, béo phì, tiểu đường là một trong những nguyên nhân gây nên ung thư tuyến tụy vì những mối quan hệ hoạt động thể chất và tuyến tụy bị ảnh hưởng.Viêm tuyến tụy kéo dài do bẩm sinh sẽ có thể gây nên các biến chứng thành ung thư tuyến tụy rất cao. Các bệnh về xơ gan, dạ dày, nhiễm khuẩn cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên ung thư tuyến tụy.
- Yếu tố về nghề nghiệp gây nên ung thư tuyến tụy: khi làm trong môi trường có liên quan đến hóa chất, tiếp xúc nhiều với thuốc trừ sâu, luyện kim các nhà máy hóa chất và chất phóng xạ … Sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đối với việc phát triển cơ thể. Thời gian dài hóa chất sẽ dần ngấm vào cơ thể gây nên đảo lộn các cấu trúc gen, từ đó sẽ hình thành nên các nguyên nhân gây nên ung thư nguy hiểm.
Những dấu hiệu ung thư tuyến tụy
Đối với ung thư tuyến tụy thì các triệu chứng và dấu hiệu khá mơ hồ và không rõ ràng. Chính vì vậy các chuyên gia nghiên cứu khuyên rằng bạn không nên chủ quan với căn bệnh này và nên đi tầm soát ung thư định kỳ để có thể phát hiện kịp thời. Tuy nhiên có một số triệu chứng đối với những người ung thư tuyến tụy như sau:
- Đầy hơi: đây là một triệu chứng bình thường là dấu hiệu sinh lý bình thường, khi bạn ăn hoặc đang ở trong chu kỳ kinh nguyệt thì thường gặp tình trạng đầy hơi. Tuy nhiên nếu như xuất hiện tình trạng đau bụng kéo dài thì đây rất có thể là triệu chứng của một số bệnh lý về đường tiêu hóa, có thể là ung thư tuyến tụy.
- Đau bụng: đây là một biểu hiện bệnh lý bình thường, thường xuất hiện ở những trường hợp ăn không tiêu, không hợp đồ ăn sẽ gây nên đau bụng. Tuy nhiên nếu những cơn đau xảy ra ở vùng hạ sườn phải và vùng thượng vị, có một số trường hợp sẽ xuất hiện cơn đau ở quanh vùng lưng. Thì đây có thể là ung thư tuyến tụy. Ở giai đoạn đầu thì các cơn đau thường âm ỉ nhưng không kéo dài. Vào ban đêm mức độ đau bụng càng tăng dần.
- Vàng da: Biểu hiện vàng da là một trong những biểu hiện bất thường ở cơ thể không nên chủ quan. Những chuyên gia nghiên cứu cho hay vàng da là một trong những biểu hiện của ung thư gan, ung thư tuyến tụy,… Ở đường mật những khối u có thể xâm lấn và gây tắc ống dẫn giải phóng mật vào bên trong ruột. Việc đó sẽ khiến cho các bilirubin tích tụ trong máu, bilirubin sẽ theo đường máu đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể gây nên hiện tượng vàng da. Đối với những người có khối u ở phần đuôi tuỵ và thân tụy thì sẽ gặp phải triệu chứng này hơn. Đối với tình trạng tắc mật vàng da thì sẽ tiến triển chậm. Bên cạnh đó, các bệnh nhân còn có thể gặp tình trạng như tròng trắng mắt chuyển sang màu vàng hoặc ngứa da.
- Đối với tình trạng của hệ tiêu hóa cũng sẽ thay đổi nước tiểu sẽ có màu đậm hơn và phân sẽ có màu nhạt hơn: nếu như cơ thể mất nước thì lúc này nước tiểu của bạn sẽ có màu đậm hơn và phân cũng có màu nhạt thì có thể là do chế độ ăn uống của bạn. Nhưng nếu bạn bổ sung đầy đủ nước và chế độ ăn uống phù hợp mà tình trạng này vẫn xảy ra kéo dài thì đó có thể đó là dấu hiệu cảnh báo ung thư tuyến tụy. Có thể là do những khối ung thư phát triển và gây nên tắc dịch ở trong đường mật dẫn đến phân nhạt màu hơn và khi đi tiểu nước tiểu cũng đậm màu hơn.
- Xảy ra tình trạng buồn nôn, ói mửa hoặc ăn không ngon: tuyến tụy có nhiệm vụ tạo ra enzyme tiêu hóa và hỗ trợ rất nhiều cho quá trình tiêu hóa thức ăn. Chính vì vậy thói quen này có những tổn thương sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc tiêu hóa thức ăn. Bên cạnh đó khi các khối u phát triển cũng sẽ ảnh hưởng đến dạ dày. Từ đó sẽ gây nên cảm giác buồn nôn, chán ăn, ợ nóng hoặc trào ngược axit thực quản.
- Cân nặng bị sụt: nếu như sụt cân không có nguyên nhân thì có thể đây là triệu chứng của ung thư tuyến tụy. Những khối u này đang chuyển vào trong máu và khiến cho cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn bình thường.
- Tiểu đường cũng là một trong những triệu chứng của ung thư tuyến tụy: Tuyến tụy có chức năng giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Và khi tuyến tụy bị tổn thương hoặc xuất hiện các tế bào gây ung thư thì sẽ ảnh hưởng đến việc sản xuất insulin và gây ra bệnh tiểu đường.
Ung thư tuyến tụy có nguy hiểm
Chức năng của tuyến tụy là tạo ra các hormone và enzyme tiêu hóa. Tuyến tụy nội tiết là phần sản sinh ra hormone, còn tuyến tụy ngoại tiết là phần sản sinh ra enzyme tiêu hóa. Đa số những bệnh nhân ung thư tuyến tụy hình thành từ tuyến tụy ngoại tiết.
Các mức độ của khối u, ung thư tuyến tụy sẽ được phân loại như sau:
- Ung thư tuyến tụy sớm: đây là giai đoạn xuất hiện các tế bào ung thư trong tuyến tụy. Trong giai đoạn này chỉ gây tổn thương cho bộ phận tuyến tụy là sẽ không gây tổn thương cho bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể. Trong những giai đoạn sớm hơn các khối u sẽ có các kích thước nhỏ khoảng 2cm và dưới 2cm là không có triệu chứng rõ ràng bệnh.
- Ung thư tuyến tụy khi di căn: đây là giai đoạn mà những khối u hay những tế bào ung thư trong cơ thể sẽ đạt kích thước to và lan rộng đến những cơ quan nội tạng khác trong cơ thể như gan, phổi,… Lúc này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Nếu như bệnh được phát hiện ở giai đoạn này thì bệnh nhân sẽ có tỷ lệ sống là khoảng 5 năm
Như những thống kê trên cho hay ung thư tuyến tụy vô cùng nguy hiểm vì triệu chứng của bạn không rõ ràng và khá mơ hồ. Ở ung thư tuyến tụy thì rất hiếm bệnh nhân có thể nhận biết ở giai đoạn sớm thực tế người đối với những trường hợp trên khi mắc bệnh thì sẽ không được phát hiện khi đi khám chữa bệnh và khám sức khỏe tổng quát. Bên cạnh đó căn bệnh ung thư tuyến tụy còn sẽ tiến triển rất nhanh và quá trình điều trị khá phức tạp, nguy cơ gây tử vong khá cao và tái phát bệnh cũng cao hơn so với những ung thư khác.
Cách điều trị ung thư tuyến tụy
Phẫu thuật: Có rất nhiều loại phẫu thuật ung thư tuyến tụy phổ biến để điều trị
- Phẫu thuật whipple
- Dạng phẫu thuật này phổ biến nhất để loại trừ ung thư ở đầu tuỵ. Khi phẫu thuật các bác sĩ sẽ phẫu thuật loại bỏ đầu tụy và có thể là phần thân của tuyến tụy. Bên cạnh đó cũng sẽ có một phần cấu trúc bị loại bỏ như túi mật, ống mật, ruột non, các hạch bạch huyết sát tuyến tụy hoặc đôi khi là một phần nhỏ dạ dày.
- Sau đó các phần còn lại của tuyến tụy và ống mật sẽ được nối lại với nhau và ruột non để các enzim tiêu hóa và ống mật vẫn có thể đi vào ruột non để hoạt động.
- Cắt bỏ phần đuôi tụy và phần thân: có thể khi đi khám bác sĩ sẽ chỉ định cắt bỏ phần đuôi của tuyến tuỵ và một phần thân của tuyến tụy. Ngoài ra sẽ có thể sẽ loại bỏ lá lách. Tuy nhiên lá lách có nhiệm vụ bảo vệ giúp cơ thể chống lại những nhiễm trùng vì vậy nếu khi loại bỏ lá lách thì cơ thể có thể nhiễm một số vi khuẩn nhất định. Bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân tiêm vacxin để hạn chế được nhiễm khuẩn trong cơ thể của mình.
- Cắt bỏ toàn bộ tuỵ: khi dùng phương pháp cắt bỏ toàn bộ tuyến tụy thì sẽ loại bỏ toàn bộ tuyến tụy cũng như túi mật, hoặc một phần của ruột non hoặc lá lách hoặc dạ dày. Đây là một lựa chọn tốt nếu như ung thư đã di căn rộng tuyến tụy nhưng vẫn có thể loại bỏ được. Nhưng đối với phương pháp phẫu thuật này ít được sử dụng hơn so với các loại phẫu thuật khác vì nó chứa nhiều những biến chứng nguy hiểm hơn.
- Phương pháp điều trị ung thư tuyến tụy bằng hóa trị: Phương pháp hóa trị là một dạng phương pháp sử dụng một loại thuốc kết hợp với nhiều loại thuốc. Thuốc thường và được sử dụng tiêm vào tĩnh mạch hoặc dùng để uống. Đối với ung thư tụy thì điều trị hóa trị có hiệu quả nhất khi sử dụng song song các loại thuốc. Với những người có sức khỏe đủ tốt thì sẽ kết hợp hai loại thuốc trở lên dùng cùng với nhau. Đối với những người sức khỏe không tốt để có thể kết hợp điều trị thì có thể sử dụng một loại thuốc. Bệnh nhân sẽ được các bác sĩ cho thực hiện hóa trị theo chu kỳ, sẽ cần một khoảng thời gian nhất định để nghỉ ngơi cho cơ thể hồi phục sau mỗi giai đoạn điều trị. Thời gian của mỗi chu kỳ thường sẽ phụ thuộc vào các loại thuốc được sử dụng và tùy thuộc vào sức khỏe của bệnh nhân.
- Phương pháp điều trị ung thư tuyến tụy bằng xạ trị: phương pháp xạ trị là một phương pháp khi bị ung thư người ta thường hay sử dụng phương pháp này. Tuy nhiên trong việc ung thư tuyến tụy thì Phương pháp này thường ít được sử dụng vì cho hiệu quả không cao. Tuy nhiên có một vài loại thuốc sẽ có thể làm tăng độ nhạy của các tế bào ung thư với tia xạ trị.
- Điều trị ung thư tuyến tụy dựa trên mức độ của ung thư: theo các chuyên gia nghiên cứu thì các giai đoạn của ung thư tuyến tụy khó xác định được dựa trên những hình ảnh xét nghiệm. Chính vì thế các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp dựa vào các mức độ của khối u tuyến tụy.
- Điều trị ung thư tuyến tụy xâm lấn: Nếu như ung thư tuyến tụy đã xâm lấn các mạch máu gần đó nhưng không đào sâu phát triển bên trong hoặc bao quanh các bộ phận ở gần tuyến tụy. Thì các khối u này sẽ được loại bỏ bằng cách phẫu thuật tuy nhiên khả năng loại bỏ thường không cao. Thường thì sẽ điều trị bằng hóa trị trước để tạo điều kiện cho phẫu thuật. Tiếp theo đó sẽ tiến hành việc xét nghiệm để đảm bảo thực hiện ung thư phát triển có phù hợp để phẫu thuật hay không. Ngoài ra các bác sĩ sẽ lựa chọn một số phương pháp điều trị phù hợp để tiến hành trước khi phẫu thuật.
Cách phòng ngừa ung thư tuyến tụy
Theo như các chuyên gia nghiên cứu cho hay cho tới thời điểm hiện nay vẫn chưa có một tiêu chuẩn đề ra để phòng tránh ung thư tuyến tụy một cách rõ ràng. Tuy nhiên có thể dựa trên các yếu tố gây nên ung thư cao có khả năng dẫn đến ung thư tuyến tụy:
- Không nên sử dụng thuốc lá. Thuốc lá là một chất kích thích gây nên khá nhiều bệnh ung thư ở người. Người hút thuốc lá sẽ có nguy cơ mắc ung thư cao gấp 5 lần so với người bình thường. Khói thuốc lá cũng rất nguy hại nếu hít khói thuốc lá tích tụ dần trong cơ thể và gây nên ung thư cao.
- Nên đề ra một chế độ ăn dinh dưỡng, tránh ăn thức ăn có quá nhiều dầu mỡ. Trong chế độ ăn hằng ngày nên hạn chế tối đa dầu mỡ ở thực phẩm. Nên bổ sung nhiều rau củ quả. Vì trong rau củ quả để chứa nhiều dinh dưỡng giúp đẩy lùi các tế bào gây ung thư.
- Lập ra một chế độ thể dục thể thao hợp lý. Nên dành khoảng từ 15 đến 30 phút mỗi ngày để luyện tập thể dục thể thao nâng cao sức khỏe cho cơ thể.
- Nếu bạn đang làm trong một môi trường tiếp xúc với nhiều hóa chất như thuốc trừ sâu, thuốc nhuộm tóc, các chất liên quan đến dung môi như xăng dầu,… Thì bạn nên tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn và trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ khi làm, việc này sẽ hạn chế tối đa các ảnh hưởng của hóa chất đến cơ thể.
- Viêm tuyến tụy, tiểu đường cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư tuyến tụy. Chính vì vậy nếu như bạn có tiền sử bị tiểu đường thì nên điều trị và thăm khám định kỳ để theo dõi theo lời khuyên của bác sĩ
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu
Nếu có vấn đề nghi ngờ bị ung thư hãy đến ngay Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu để có thể tầm soát ung thư và thăm khám tại đây. Với các y bác sĩ có chuyên môn và tận tình sẽ giúp bệnh nhân thăm khám một cách chu đáo và an toàn. Thiết bị y tế hiện đại được nhập khẩu từ các nước có nền y tế hàng đầu sẽ giúp cho việc chẩn đoán bệnh được nhanh chóng và chuẩn xác.
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM
Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)
Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu