Tai biến mạch máu não không chỉ là một cơn ác mộng mà còn là nỗi lo lắng thường trực của người bệnh và gia đình. Bên cạnh việc điều trị, dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phục hồi. Vậy làm thế nào để xây dựng một thực đơn khoa học, giúp người bệnh nhanh chóng lấy lại sức khỏe?

Với kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực y tế, các chuyên gia dinh dưỡng của phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu hiểu rõ tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với người bệnh tai biến. Chúng tôi sẽ cung cấp một thực đơn 30 ngày chi tiết, khoa học, phù hợp với khẩu vị người Việt, giúp bạn dễ dàng áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.

Nội dung bài viết

1 Tại sao dinh dưỡng lại quan trọng đối với người bị tai biến?
2 Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người bị tai biến
3 Danh sách thực phẩm nên ăn và kiêng kỵ
- 3.1 Thực phẩm nên ăn
- 3.2 Thực phẩm nên hạn chế hoặc kiêng kỵ
4 Thực đơn 7 ngày cho người bệnh tai biến
5 Các lưu ý khi xây dựng thực đơn cho người bệnh tai biến

Tại sao dinh dưỡng lại quan trọng đối với người bị tai biến?

Tai biến mạch máu não không chỉ gây ra những tổn thương về thần kinh mà còn ảnh hưởng đến nhiều chức năng khác của cơ thể. Dinh dưỡng chính là yếu tố then chốt giúp người bệnh phục hồi và cải thiện chất lượng cuộc sống. Dưới đây là những lý do cụ thể:

Cung cấp năng lượng:
- Tai biến khiến cơ thể tiêu tốn nhiều năng lượng hơn để phục hồi các tế bào bị tổn thương.
- Chế độ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ cung cấp nguồn năng lượng dồi dào, giúp người bệnh hoạt động tích cực hơn trong quá trình phục hồi chức năng.
Hỗ trợ quá trình sửa chữa tế bào:
- Các chất dinh dưỡng như protein, vitamin, khoáng chất là nguyên liệu xây dựng và tái tạo tế bào bị tổn thương.
- Chúng giúp não bộ phục hồi các kết nối thần kinh, cải thiện khả năng nhận thức và vận động.
Điều hòa huyết áp:
- Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn giàu kali, magie và ít muối có thể giúp ổn định huyết áp, giảm nguy cơ tái phát tai biến.
Ngăn ngừa các biến chứng:
- Dinh dưỡng hợp lý giúp kiểm soát đường huyết, cholesterol, giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, béo phì, tiểu đường – những yếu tố có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
Cải thiện hệ miễn dịch:
- Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng, hỗ trợ quá trình hồi phục.
Tăng cường sức khỏe tổng thể:
- Dinh dưỡng cân bằng giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng, tăng cường sức khỏe xương khớp, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người bị tai biến

Để xây dựng một thực đơn khoa học và hiệu quả cho người bệnh tai biến, chúng ta cần tuân thủ một số nguyên tắc sau:

Cân đối các nhóm chất dinh dưỡng

Protein: Là nguyên liệu xây dựng và sửa chữa các tế bào, đặc biệt quan trọng đối với quá trình phục hồi thần kinh. Nguồn protein tốt bao gồm: thịt nạc, cá, trứng, đậu, các loại hạt.
Carbohydrate: Cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Nên chọn các loại tinh bột phức hợp như gạo lứt, bánh mì nguyên cám, khoai lang để cung cấp năng lượng ổn định và kéo dài.
Chất béo: Cần thiết cho việc hấp thu vitamin tan trong dầu và các hoạt động của não. Ưu tiên các loại chất béo không bão hòa đơn và đa như dầu ô liu, cá hồi, hạt chia.
Vitamin và khoáng chất: Đặc biệt quan trọng cho quá trình chuyển hóa năng lượng, bảo vệ tế bào và tăng cường hệ miễn dịch. Nên bổ sung đầy đủ các loại vitamin nhóm B, vitamin C, E, kẽm, sắt.

Điều chỉnh lượng calo phù hợp

Năng lượng: Nhu cầu năng lượng của mỗi người sẽ khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính, mức độ hoạt động.
Cân nặng: Người bệnh cần duy trì cân nặng ở mức hợp lý để tránh béo phì hoặc suy dinh dưỡng.
Tham khảo ý kiến chuyên gia: Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định lượng calo cần thiết cho từng trường hợp cụ thể.

Chú trọng đến chất lượng thực phẩm

Thực phẩm tươi sống: Ưu tiên sử dụng các loại rau củ quả tươi, trái cây theo mùa để đảm bảo cung cấp đầy đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ.
Hạn chế đồ chế biến sẵn: Giảm thiểu việc tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đồ uống có ga vì chúng thường chứa nhiều đường, muối, chất béo không lành mạnh và các chất phụ gia.
Nấu ăn đa dạng: Thay đổi thực đơn thường xuyên để tránh nhàm chán và đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết.

Chế biến thực phẩm an toàn, hợp vệ sinh

Nấu chín kỹ: Giúp tiêu diệt vi khuẩn, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Hạn chế dầu mỡ: Nên chế biến thức ăn bằng cách luộc, hấp, nướng thay vì chiên xào.
Cắt nhỏ, mềm: Thực phẩm cần được cắt nhỏ, mềm để người bệnh dễ ăn và tiêu hóa.

Uống đủ nước

Nước: Giúp duy trì độ ẩm cho cơ thể, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và thải độc.
Đồ uống: Nên uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày, có thể kết hợp với các loại nước ép trái cây, sữa tươi không đường.

Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày

Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa chính lớn, người bệnh nên chia nhỏ thành 5-6 bữa ăn nhỏ trong ngày để tránh quá no hoặc quá đói.
Ăn chậm, nhai kỹ: Giúp thức ăn được tiêu hóa tốt hơn và giảm cảm giác đầy bụng.

Nên đọc: Chi tiết kế hoạch chăm sóc người bệnh tai biến mạch máu não

Danh sách thực phẩm nên ăn và kiêng kỵ

Thực phẩm nên ăn

Nguồn cung cấp protein:

Thịt nạc: Gà, bò, heo, vịt (da đã được bỏ). Nên chọn phần thịt nạc để hạn chế lượng chất béo.
Cá: Cá hồi, cá thu, cá trích, cá ngừ… giàu omega-3, tốt cho tim mạch và não bộ.
Trứng: Cung cấp protein chất lượng cao và nhiều vitamin.
Đậu và các loại hạt: Đậu nành, đậu đen, đậu xanh, hạt điều, hạt hạnh nhân… là nguồn protein thực vật tốt, giàu chất xơ và các vitamin khoáng chất.
Sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa ít béo, sữa chua không đường, phô mai ít béo cung cấp protein và canxi.

Nguồn cung cấp carbohydrate:

Gạo lứt: Giàu chất xơ, vitamin B, giúp ổn định đường huyết.
Bánh mì nguyên cám: Cung cấp nhiều chất xơ và các vitamin nhóm B.
Ngũ cốc nguyên hạt: Yến mạch, lúa mạch, quinoa… giàu chất xơ và các chất dinh dưỡng.
Khoai lang: Cung cấp năng lượng, vitamin A và chất xơ.

Nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất:

Rau xanh: Cải xanh, rau bina, cải xoăn, súp lơ, bông cải xanh… giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ.
Trái cây: Táo, cam, chuối, bơ, dâu tây… cung cấp vitamin C, kali và các chất chống oxy hóa.
Các loại hạt: Hạt chia, hạt lanh, hạt bí ngô… giàu omega-3, chất xơ và các vitamin khoáng chất.

Thực phẩm khác:

Dầu thực vật: Dầu ô liu, dầu đậu nành, dầu hướng dương… chứa nhiều chất béo không bão hòa đơn và đa, tốt cho tim mạch.
Sữa chua không đường: Cung cấp probiotic tốt cho hệ tiêu hóa.
Các loại nấm: Nấm linh chi, nấm đông trùng hạ thảo… có tác dụng tăng cường sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh.
Mật ong: Cung cấp năng lượng, kháng khuẩn, tốt cho đường hô hấp.
Tinh dầu cá: Bổ sung omega-3, tốt cho tim mạch và não bộ.

Thực phẩm nên hạn chế hoặc kiêng kỵ

Thực phẩm kiêng ăn cho người bị tai biến

Thực phẩm chế biến sẵn: Đồ ăn nhanh, đồ hộp, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ.
Đồ ngọt: Bánh kẹo, nước ngọt có ga, kem.
Đồ uống có cồn: Rượu, bia.
Thực phẩm giàu muối: Đồ muối chua, đồ ăn chế biến sẵn.
Thực phẩm nhiều cholesterol: Nội tạng động vật, da gà.

Thực đơn 7 ngày cho người bệnh tai biến

Lưu ý: Thực đơn này chỉ mang tính chất tham khảo. Mỗi người bệnh có thể điều chỉnh tùy theo tình trạng sức khỏe và khẩu vị cá nhân. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn uống phù hợp nhất.

Thực đơn 7 ngày (khoảng 1500kcal/ngày):

Thứ	Bữa sáng	Giữa buổi	Bữa trưa	Bữa tối
2	Cháo trai, rau sống, quẩy	Nước ép táo	Cơm gạo lứt, cá rô kho tộ, rau muống luộc + canh	Cơm gạo lứt, canh bí đỏ thịt bằm, đậu phụ rán
3	Bánh cuốn nóng	Sữa chua không đường	Cơm gạo lứt, thịt heo luộc, rau cải thìa xào + canh	Cơm gạo lứt, canh rau ngót, đậu phụ sốt cà chua
4	Bún riêu cua	Nước ép cà rốt	Cơm gạo lứt, tôm rim, rau muống xào tỏi + canh	Cơm gạo lứt, canh rau cải, trứng luộc
5	Hủ tiếu Nam Vang	Nước ép dưa hấu	Cơm gạo lứt, thịt bò xào hành tây, rau cải xanh luộc	Cơm gạo lứt, canh bí đao thịt băm, đậu hũ chiên
6	Bánh mì ốp la	Sữa chua không đường	Cơm gạo lứt, cá thu kho riềng, rau khoai luộc	Cơm gạo lứt, canh rau ngót, trứng ốp la
7	Phở gà	Nước ép bưởi	Cơm gạo lứt, thịt heo luộc, rau cải xào, canh cá chua	Cơm gạo lứt, canh bí đao thịt bằm, đậu phụ rán
Chủ nhật	Bánh mì pate	Nước ép cam	Cơm gạo lứt, tôm rim, rau cải thìa xào, canh mồng tơi	Cơm gạo lứt, canh rau cải, trứng luộc

Các món ăn có thể thay thế:

Bữa sáng: Bánh mì thịt nướng, bún bò Huế, xôi…
Bữa trưa và tối: Các loại canh khác như canh chua, canh rau má, canh mồng tơi…; các món xào như rau cải xào thịt bò, rau muống xào tôm…
Giữa buổi: Các loại hạt như hạt điều, hạt hạnh nhân, quả óc chó…

Lưu ý:

Nấu ăn: Nên hạn chế dầu mỡ, ưu tiên các phương pháp nấu như luộc, hấp, nướng.
Gia vị: Sử dụng các loại gia vị tự nhiên như tỏi, hành, gừng, tiêu để tăng hương vị cho món ăn.
Uống đủ nước: Khoảng 2-2.5 lít nước mỗi ngày.

Nên đọc: Cách điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả nhất

Các lưu ý khi xây dựng thực đơn cho người bệnh tai biến

Bên cạnh việc xây dựng thực đơn đa dạng và giàu dinh dưỡng, chúng ta cần lưu ý một số điểm sau để đảm bảo hiệu quả của chế độ ăn:

Tùy chỉnh theo tình trạng sức khỏe: Mỗi người bệnh có một tình trạng sức khỏe khác nhau, vì vậy cần điều chỉnh thực đơn phù hợp. Nếu người bệnh có các vấn đề về tiêu hóa, tim mạch, tiểu đường… cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có chế độ ăn phù hợp.
Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày sẽ giúp cơ thể hấp thu tốt hơn và tránh cảm giác no quá hoặc đói quá.
Uống đủ nước: Nước giúp vận chuyển chất dinh dưỡng đến các tế bào và loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể.
Hạn chế đồ uống có ga, rượu bia: Những đồ uống này có thể gây hại cho sức khỏe và làm tăng nguy cơ tái phát bệnh.
Tập thể dục đều đặn: Kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và đẩy nhanh quá trình phục hồi.
Vệ sinh an toàn thực phẩm: Luôn đảm bảo thực phẩm sạch sẽ, nấu chín kỹ để tránh ngộ độc thực phẩm.
Theo dõi cân nặng: Cân nặng là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả của chế độ ăn. Nên theo dõi cân nặng thường xuyên để điều chỉnh chế độ ăn nếu cần thiết.

Để quá trình phục hồi của người bệnh tai biến đạt hiệu quả cao nhất, việc kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng khoa học và các bài tập vật lý trị liệu là vô cùng quan trọng.

Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu tự hào là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu tại Việt Nam, cung cấp các dịch vụ y tế chất lượng cao, trong đó có dịch vụ vật lý trị liệu chuyên biệt cho người bệnh tai biến.

Đội ngũ chuyên gia: Phòng khám sở hữu đội ngũ bác sĩ, vật lý trị liệu giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản, luôn cập nhật những phương pháp điều trị hiện đại nhất.
Trang thiết bị hiện đại: Phòng khám được trang bị hệ thống máy móc, thiết bị vật lý trị liệu hiện đại, giúp quá trình điều trị diễn ra hiệu quả và nhanh chóng.
Chương trình phục hồi toàn diện: Ngoài vật lý trị liệu, phòng khám còn cung cấp các dịch vụ hỗ trợ khác như:
- Tư vấn dinh dưỡng: Cung cấp chế độ ăn uống phù hợp với từng bệnh nhân.
- Tư vấn tâm lý: Hỗ trợ bệnh nhân vượt qua những khó khăn về tâm lý.
- Các bài tập phục hồi chức năng: Giúp bệnh nhân cải thiện khả năng vận động, ngôn ngữ và các chức năng khác. Xem bài viết: Hướng dẫn chi tiết các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến hiệu quả
Không gian thân thiện: Phòng khám được thiết kế với không gian hiện đại, ấm cúng, tạo cảm giác thoải mái cho bệnh nhân.

Chế độ dinh dưỡng khoa học kết hợp với việc tập luyện vật lý trị liệu đúng cách sẽ giúp người bệnh tai biến phục hồi chức năng nhanh chóng, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu cam kết đồng hành cùng bạn trên hành trình phục hồi, giúp bạn lấy lại sự tự tin và tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn.

Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và khám chữa bệnh.