Gan là một bộ phận nằm trong ổ bụng. Gan là một bộ phận quan trọng đối với sức khỏe của con người, đảm nhiệm nhiều chức năng và những nhiệm vụ khác nhau. Suy gan là một trong những hiện tượng chức năng của gan có dấu hiệu suy giảm, gan đang trong giai đoạn bị hủy hoại, biến dạng và sẽ khó phục hồi.
Nội dung bài viết
Gan có chức năng gì
Gan là một bộ phận nằm trong ổ bụng và nằm phía bên phải, ở dưới cơ hoành và có một phần lấn sang bên trái. Gan sẽ tiếp giáp với nhiều bộ phận khác nhau như: ở phía trước thì sẽ giáp với dạ dày, phía dưới sẽ giáp với ruột non, mặt dưới gan và túi mật. Gan sẽ có hình dáng tựa như nửa quả dưa hấu cắt chéo, chạy dọc theo cung sườn phải và bắt chéo sang vùng ở thượng vị, cung sườn trái
Gan là một bộ phận quan trọng đối với sức khỏe của con người, đảm nhiệm nhiều chức năng và những nhiệm vụ khác nhau. Trong đó sẽ có năm nhiệm vụ chính là:
- Chức năng chuyển hóa: khi tất cả các thức ăn bạn đều cần phải chuyển hóa thành nguồn năng lượng để có thể cung cấp cho cơ thể và gan là cơ quan sẽ hoạt động nhiệm vụ ấy. Tùy vào thể chất của mỗi lá gan của con người sẽ có cách chuyển hóa khác nhau.
- Chức năng tổng hợp: gan sẽ đảm nhiệm chức năng tổng hợp tất cả các chất như protein, hormone angiotensinogen, hormone steroid,… các protein của cơ thể thì gan sẽ sản xuất đến khoảng 50%. Đây cũng là một trong những lý do vì sao gan có khả năng tự phục hồi mạnh mẽ kể cả khi gan bị cắt bỏ một phần thì vẫn có thể tự tái sinh
- Chức năng thải độc: đây là một trong những nhiệm vụ chính cực kỳ quan trọng nhất đối với gan. Nó sẽ giúp ngăn ngừa và loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể để có thể duy trì một cơ thể khỏe mạnh. Gan nhận máu từ tim và ruột và sau đó sẽ thực hiện một chức năng thải độc trước khi đưa máu đi nuôi cơ thể
- Chức năng tạo mật: dịch mật đóng một vai trò rất quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn, đặc biệt là chất béo, gan là nơi có thể tiết ra dịch mật để phục vụ cho chức năng này với khối lượng khoảng 500ml mỗi ngày
- Chức năng lưu trữ: ngoài những chức năng vừa mới nêu trên gan còn đảm nhiệm chức năng lưu trữ các vitamin và các khoáng chất như vitamin A, C, B, E và sắt để có thể sẵn sàng sử dụng khi cơ thể cần đến
Suy gan là gì
Suy gan là một trong những hiện tượng chức năng của gan có dấu hiệu suy giảm, gan đang trong giai đoạn bị hủy hoại, biến dạng và sẽ khó phục hồi. Suy gan sẽ dẫn đến chức năng của gan không thể thực hiện được những việc quan trọng đối với cơ thể. Nguyên nhân của suy gan thì sẽ có rất nhiều. Suy gan sẽ có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh chính vì thế nên cần điều trị kịp thời
Suy gan sẽ bao gồm hai dạng đó là suy gan mãn tính và suy gan cấp tính:
- Suy gan mãn tính thường sẽ là kết quả của xơ gan, tiến trình của bệnh sẽ chậm, có thể mất vài tháng hoặc vài năm mới xuất hiện nên triệu chứng của bệnh
- Suy gan cấp tính sẽ xảy ra trong tình trạng đột ngột mà không hề có bất cứ một triệu chứng nào. Bệnh thường sẽ tấn công cực kỳ nhanh và chức năng gan sẽ bị phá hủy trong vòng vài ngày hoặc vài tuần
Những nguyên nhân gây nên suy gan
Đối với suy gan thì có rất nhiều nguyên nhân là suy gan cấp tính và suy gan mãn tính sẽ xuất phát từ những nguyên nhân khác nhau và cụ thể như sau:
Đối với suy gan cấp tính:
- Khi sử dụng quá liều Acetaminophen sẽ gây nên tổn thương gan
- Sẽ có các loại virus như viêm gan B, viêm gan A, viêm gan E, virus Epstein, virus Cytomegalovirus,… sẽ gây nên tình trạng tổn thương gan dẫn đến suy gan
- Có phản ứng tiêu cực với một số loại thuốc kê đơn hoặc thảo dược: trong một số thành phần của thuốc hoặc thảo dược sẽ có thể làm hư hỏng hệ thống ống dẫn mật hoặc tiêu diệt các tế bào gan gây suy gan cấp tính
- Sử dụng phải nấm có chứa độc: một số loại nấm có chứa độc tên là Amanita phalloides sẽ có khả năng gây nên tổn thương các tế bào gan và dẫn đến suy gan chỉ trong vòng vài ngày
- Viêm gan tự miễn dịch: sẽ có những triệu chứng và dấu hiệu như virus viêm gan, viêm gan tự miễn cũng là nguyên nhân phổ biến gây suy gan cấp tính
- Bệnh Wilson: đây là một căn bệnh di truyền ngăn chặn cơ thể có thể loại bỏ được chất đồng và dẫn đến tích tụ nhiều chất đồng và gây hại cho gan dẫn đến bị suy gan
- Suy gan nhiễm mỡ cấp tính phụ nữ mang thai. Đây là một tình trạng hiếm gặp nhưng vẫn có thể có khả năng xảy ra chủ yếu là chất béo dư thừa tập trung vào gan và gây nên tổn thương
- Sốc nhiễm trùng: sốc nhiễm trùng có thể làm hư gan thậm chí là khiến gan bị ngưng các chức năng hoạt động
- Hội chứng budd chiari: khi gặp căn bệnh hiếm gặp này sẽ làm thu hẹp và tắc nghẽn các mạch máu ở gan
- Gặp phải các chất độc công nghiệp: các loại hóa chất công nghiệp độc hại sẽ có nguy cơ gây hại cho gan khi tiếp xúc
Những nguyên nhân gây nên suy gan mãn tính:
- Viêm đường mật nguyên phát
- Thiếu Alpha-1 Antitrypsin
- Ung thư gan
- U tuyến gan
- Viêm gan C: viêm gan C nếu không điều trị về lâu về dài sẽ dẫn đến suy gan
- Viêm gan B và D: viêm gan B sẽ khiến cho bộ phận gan bị sưng lên và không thể hoạt động được như người bình thường. Khi có virus viêm gan B xuất hiện có thể gây đồng nhiễm cả virus gan D
- Hemochromatosis: Đây là rối loạn khiến cho cơ thể hấp thụ và tích tụ quá nhiều chất sắt gây nên suy gan
Những dấu hiệu bị suy gan
Suy gan thường sẽ hình thành và phát triển trong nhiều năm. Những dấu hiệu của suy gan sẽ tương tự với một số bệnh lý khác nhau sẽ thường gây khó khăn trong việc xác định bệnh và việc chẩn đoán bệnh. Về lâu dài dấu hiệu này sẽ càng trở nên nghiêm trọng và khi các cơ quan tiếp tục yếu dần đi và chức năng của gan sẽ giảm mạnh. Suy gan sẽ thường có những triệu chứng lưu ý sau đây:
- Luôn trong tình trạng mệt mỏi
- Cảm giác cứ muốn nôn ói
- Lúc ăn uống sẽ cảm thấy không được ngon miệng
- Đôi khi sẽ bị triệu chứng tiêu chảy
- Sẽ có tình trạng nôn ra máu
- Đôi khi sẽ xuất hiện tình trạng đi ngoài ra máu
- Sẽ xuất hiện tình trạng vàng da hoặc vàng mắt
- Cơ thể sẽ đôi khi bị mất phương hướng
- Chất lỏng sẽ tích tụ ở tứ chi và bụng
- Đôi khi sẽ có tình trạng chảy máu
- Khi thở hơi thở sẽ có mùi ngọt hoặc mùi mốc
Biến chứng của suy gan nếu không điều trị kịp thời
Nếu như suy gan không được điều trị kịp thời và không được phát hiện để điều trị thì sẽ gây nên những biến chứng như sau:
- Đầu tiên phải nói đến là phù não: lúc này các dịch tụ sẽ gây tăng áp lực lên ở nội sọ làm nên phù não
- Sẽ gây nên tình trạng xuất huyết và những biến chứng của xuất huyết: gan sẽ làm suy giảm chức năng không thể sản xuất đầy đủ những yếu tố đông máu, biến chứng thường gặp là sẽ gây nên tình trạng xuất huyết ở đường tiêu hóa. Biến chứng này cực kỳ khó kiểm soát
- Sẽ gây nên hiện tượng nhiễm trùng: người bệnh nếu nhiễm suy gan C dễ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng và thường gặp nhất là tình trạng nhiễm trùng máu, hoặc nhiễm trùng hệ hô hấp và nhiễm trùng đường tiểu
- Gây biến chứng suy thận: suy thận phát triển khoảng 55% trong số tất cả các bệnh nhân được chuyển đến các trung tâm chuyên khoa do bị tình trạng suy gan. Suy thận có thể là thứ phát sau suy gan hoặc suy thận có thể do tác nhân ảnh hưởng trực tiếp đến cả gan và thận
- Sẽ gây nên tình trạng rối loạn chuyển hóa: hạ đường huyết, hạ Kali trong máu, giảm photphat máu và nhiễm kiềm chuyển hóa thường xuất hiện sau suy gan không được điều trị kịp thời.
Cách điều trị bệnh suy gan
Điều trị của bệnh suy gan sẽ tùy thuộc vào thể trạng của bệnh nhân cũng như điều kiện sức khỏe của bệnh nhân và diễn biến của bệnh. Bác sĩ sẽ tiến hành chỉ định những phương pháp điều trị phù hợp nhằm mang lại hiệu quả cao nhất và an toàn nhất cho bệnh nhân:
- Điều trị bằng phương pháp phẫu thuật: Với những trường hợp suy gan đã bị tổn thương quá nặng một phần thì người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ phần gan bị tổn thương để có thể ngăn chặn việc lây lan. Gan sẽ có khả năng tự hồi phục nên việc cắt bỏ một phần gan sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe
- Ghép gan: khi gan bị tổn thương quá nặng và vùng gan bị tổn thương ở diện rộng thì người bệnh sẽ cần được ghép gan để có thể duy trì được sự sống và đảm bảo sức khỏe của toàn bộ cơ thể
- Phương pháp điều trị bằng thuốc: đây là phương pháp đối với những bệnh nhân nằm ở trường hợp nhẹ, gan chưa bị tổn thương quá nhiều thì các bác sĩ sẽ kê đơn thuốc nhằm có thể chống lại những tác nhân gây nên suy gan và hỗ trợ gan phục hồi mau chóng
Phòng ngừa suy gan bằng cách nào
Sau đây là những cách có thể phòng ngừa được suy gan mà bạn cần nên lưu ý để có được một lá gan khỏe mạnh:
- Tiêm vaccine đầy đủ: nếu như trong cơ thể bạn có bệnh viêm mãn tính hoặc có tiền sử từng bị nhiễm viêm gan hoặc có nguy cơ có thể mắc viêm gan thì hãy tiêm vaccine viêm gan B.
- Nên phòng ngừa những hành vi có nguy cơ cao: ví dụ như không nên sử dụng những vật dụng cá nhân chung như kem đánh răng, bàn chải đánh răng, khăn lau mặt. Không sử dụng chung kim tiêm. Nên sử dụng những biện pháp an toàn khi quan hệ, nếu như bạn có hình xăm hoặc khuyên trên cơ thể hãy chắc chắn rằng địa điểm bạn chọn để sử dụng dịch vụ là an toàn và sạch sẽ.
- Tránh tiếp xúc với những dịch tiết ra từ người khác và máu: không chạm trúng kim tiêm đã sử dụng hoặc dụng cụ dính máu hoặc những chức dịch cơ thể vệ sinh không đúng cách có thể gây nên lây lan virus viêm gan gây nên suy gan. Không dùng chung dao cạo hoặc bàn chải đánh răng vì những vật dụng cá nhân đó cũng sẽ có nguy cơ lây lan suy gan tương tự
- Cẩn thận khi tiếp xúc trực tiếp với hóa chất: khi sử dụng thuốc trừ sâu và các hóa chất độc hại thì nên sử dụng bằng găng tay hoặc áo dài tay hoặc mũ và khẩu trang
- Cẩn thận với những bình phun thuốc xịt: khi bạn sử dụng một bình xịt vệ sinh, hãy đảm bảo căn phòng luôn trong tình trạng thông thoáng, hoặc nên sử dụng khẩu trang. Thực hiện những biện pháp bảo vệ khi phun thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm, các hóa chất độc hại khác. Thực hiện theo hướng dẫn sản phẩm cẩn thận
- Luôn sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ: khi bạn đang bị viêm gan hoặc điều trị bệnh về gan thì nên tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ và theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng một loại thuốc nào đó
- Luôn giữ cơ thể trong trạng thái khỏe mạnh: béo phì là một trong những nguy cơ gây nên mắc bệnh gan nhiễm mỡ, không phải do uống rượu, vốn có khả năng sẽ gây nên viêm gan và suy gan. Khi bị béo phì sẽ gây nên hàng loạt các bệnh khác trong đó có bệnh suy gan.
- Không nên sử dụng bia và các thức uống có cồn nhằm hạn chế tình trạng suy gan và những bệnh về gan
- Không nên sử dụng thuốc lá và tránh xa khói thuốc lá vì thuốc lá sẽ có những nguy cơ các bệnh về phổi, gan, dạ dày
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu
Nên đi khám sức khỏe định kỳ về gan vì gan không có tế bào cảm giác nên khi bị tổn thương sẽ khó nhận ra. Nếu bạn muốn thăm khám gan và tư vấn về gan hãy đến Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu để có thể được các bác sĩ nơi đây tư vấn. Bên cạnh đó khi có vấn đề về gan các bác sĩ nơi đây sẽ tư vấn hướng điều rị và tận tình các vấn đề bệnh nhân gặp phải
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM
Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)
Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu