Trong cơ thể của người thế gan là một cơ quan nội tạng quan trọng và lớn nhất, với vai trò thực hiện các nhiệm vụ cực kỳ quan trọng để có thể duy trì sức khỏe. Áp xe gan là tình trạng tổn thương ở tại gan, lá gan do bị nhiễm khuẩn và các ký sinh trùng.
Nội dung bài viết
Gan có những chức năng gì
Trong cơ thể của người thế gan là một cơ quan nội tạng quan trọng và lớn nhất, với vai trò thực hiện các nhiệm vụ cực kỳ quan trọng để có thể duy trì sức khỏe. Gan có khả năng tái tạo ra các nhu mô bị mất, nếu như khối lượng đem về hao hụt thì gan sẽ phục hồi lại hoàn toàn.
Gan là nơi tiếp nhận các chức dinh dưỡng và hóa chất hấp thu từ hệ tiêu hóa đầu tiên nên có nhiệm vụ như một máy lọc máu để khi thức ăn được chuyển hóa thành các dạng khác nhau vào cơ thể.
Trên thực tế các chức năng của gan vẫn còn là một bí ẩn, khó có thể khám phá được chính xác mà công việc gan phải đảm nhận mỗi ngày. Tuy nhiên một số nghiên cứu đã thống kê gan đã đảm nhận hơn 500 vai trò với chức năng sinh lý riêng biệt.
Sau đây là một số chức năng chính của gan:
- Chức năng sản xuất mật: tế bào gan là nơi sản sinh các dịch mật và dự trữ chúng ở túi mật. Dịch mật sẽ theo đường ống mật đi xuống tá tràng để hòa trộn vào thức ăn, thực hiện một nhiệm vụ nhủ hóa chất béo, cholesterol, một số các loại vitamin để ruột non có thể dễ hấp thụ mỗi ngày. Gan sẽ tiết ra 0,5l mật mỗi ngày, thành phần của mật sẽ bao gồm: sắc tố mật, cholesterol, muối mật, chất điện giải, bilirubin, nước
- Gan có một chức năng đó là đào thải độc tố: những độc tố tan trong mỡ sẽ được các tế bào gan phân giải thành những chất kém nguy hiểm hơn hoặc có thể dễ tan trong nước không. Khi nào hay những độc tố này sẽ được xem là chức năng chính của cơ quan này
- Chức năng của gan sẽ đảm nhiệm chuyển hóa: gan lưu trữ carbonhidrate dưới dạng glycogen và chuyển hóa chúng thành glucose khi cơ thể cần để có thể hấp thụ vào trong máu, cân bằng được lượng đường huyết, cung cấp năng lượng cho mỗi ngày hoạt động. Bên cạnh đó gan còn có một chức năng đó là chuyển hóa protein và lipid
- Sinh lý chức năng gan và giờ chở các chất: gan là một ngôi nhà dự trữ rất nhiều các vitamin và những quan chức ở trong cơ thể như vitamin A, D, E, K và vitamin B12 những vitamin này tồn tại dự phòng trong gan lên đến vài năm
- Chức năng của gan tổng hợp: gan sẽ tổng hợp các yếu tố gây nên đông máu, tổng hợp các hormone angiotensinogen, tổng hợp albumin,…
Áp xe gan là gì
Gan là một cơ quan cực kỳ quan trọng trong cơ thể có thể đảm nhận nhiều chức năng khác nhau. Áp xe gan là tình trạng tổn thương ở tại gan, lá gan do bị nhiễm khuẩn và các ký sinh trùng, khi đó gan sẽ có những biểu hiện sưng mủ và hình thành các lỗ nhỏ
Theo nguyên nhân gây bệnh thì áp xe gan sẽ được chia thành ba loại chính:
- Áp xe gan do bị nhiễm vi trùng, thường là đặt trùng
- Áp xe gan do ameba, chủ yếu là entamoeba histolytica
- Áp xe gan do nấm và đa số thuộc họ Cadida
Những tình trạng viêm ruột thừa, viêm túi mật, sẽ thường xảy ra do áp xe gan, các loại ký sinh trùng nhưng trùng amip cũng sẽ gây ra mưng mủ. Tình trạng này xảy ra trong một môi trường vệ sinh không sạch sẽ
Những nguyên nhân gây nên áp xe gan
Nguyên nhân Gây nên áp xe gan không nhiều chỉ là một vài nguyên nhân nhưng nó cực kỳ nguy hiểm:
- Có thể là do vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra. Đối với những nước phát triển thì nguyên nhân do vi khuẩn sẽ chiếm tỉ lệ hàng đầu. Nhưng nhìn chung trên toàn thế giới thì áp xe gan do ký sinh trùng là Amip lại là một nguyên nhân khá phổ biến
- Vi khuẩn và ký sinh trùng có thể hoạt động và xâm nhập vào cơ thể gây nên áp xe gan theo đường máu là động mạch và tĩnh mạch, theo đường bạch huyết hoặc đường dẫn mật vào bên trong gan gây nên áp xe gan
- Những loại vi khuẩn và ký sinh trùng đều tồn tại ở bên trong những ô nhiễm khuẩn như ổ mụn, mật, các áp xe cơ, áp xe phổi,..
- Bên cạnh đó áp xe gan cũng có thể do những vi sinh vật đi ngược theo đường mật vào bên trong gan gây nhiễm khuẩn khu trú gọi là áp xe gan đường mật
Những dấu hiệu của áp xe gan
Áp xe gan được đánh giá là một bệnh lý vô cùng nguy hiểm và tỉ lệ tử vòng với những biến chứng cao. Người bệnh thường sẽ có những triệu chứng không rõ ràng ở giai đoạn đầu, giai đoạn đầu là giai đoạn vàng để có thể điều trị. Đến khi những triệu chứng xuất hiện thì bệnh đã chuyển biến sang nặng và lúc này tiến triển bệnh sẽ vô cùng nhanh và những biểu hiện về bệnh sẽ vô cùng nặng và nguy hiểm:
- Đau tức vùng bụng: đây là một tình trạng đau tức tập trung chủ yếu ở vùng dưới sườn bên phải gần gan. Nếu như cục áp xe gan to và cấp tính thì cơn đau sẽ có thể lan rộng ra vùng thượng vị hoặc đau khắp bụng. Đây là một trong những dấu hiệu nhận biết để định hướng điều trị cấp cứu tốt hơn.
- Khi ấn tay vào ở kẽ sườn sẽ xuất hiện cơn đau: nếu trong quá trình thăm khám khi rờ và nắn vào vùng gan ở kẽ sườn thứ 12 hoặc 11 thì bệnh nhân sẽ cảm nhận được cơn đau tăng lên rõ ràng, vùng gan sẽ thấy được rõ và cũng có thể sờ thấy mép của bờ gan phình to ra
- Sẽ xuất hiện những cơn đau tức ở vùng hạ sườn phải: khi áp xe gan sưng to sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy bị đau tức ở vùng gan, cảm giác trì nặng ở vùng dưới sườn bên phải. Khi kích thước gan lớn làm đẩy cơ hoành lên cao thì bệnh nhân sẽ có những triệu chứng khó thở kèm theo
- Sẽ xuất hiện những cơn sốt cao rét run: những cơn sốt này có thể lên đến 40 °C trong giai đoạn cấp tính nhưng sau đó có thể sốt nhẹ và kéo dài nhiều ngày kèm theo cơn sốt là những cơn đau bụng
- Xuất hiện cơn đau khi ấn ở kẽ sườn: Đây là một kỹ thuật là bác sĩ sẽ thường dùng để phát hiện cũng như đánh giá tình trạng của áp xe gan. Khi sờ vào vùng gan sẽ thấy cơn đau tăng lên và bụng sẽ bị cứng. Khi gõ sẽ nghe thấy tiếng đục rõ.
- Do gan bị sưng lên chính vì thế người vẫn sẽ có cảm giác căng, tức, nặng ở vùng dưới sườn bên phải. Khi gan to sẽ đẩy cái cơ hoành lên cao nên bệnh nhân cũng xuất hiện hiện tượng khó thở
- Những cơn đau ở gan sẽ có thể lan rộng đến cả vùng thượng vị hoặc khắp phần bụng
- Những hình ảnh Xquang cho thấy cơ hoành cao, ít di động và góc ở sườn hoành phải mờ cùng với xét nghiệm máu: bạch cầu sẽ tăng cao và tốc độ máu lắng tăng với triệu chứng trên chúng ta sẽ chẩn đoán rất dễ
- Nếu như phát hiện sớm thì bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định chọc hút mủ, và theo dõi tình trạng bệnh hoặc dùng thuốc kháng sinh. Đề phòng các trường hợp này sẽ điều trị sớm là cải thiện theo hướng tích cực nhanh chóng. Tuy nhiên điều nguy hiểm nhất là nhiều bệnh nhân áp xe gan bệnh kích thước của ổ áp xe gan lớn nhưng triệu chứng thì không rõ ràng chỉ là vài cơn sốt hoặc đau hạ sườn phải sẽ dẫn đến việc phát hiện và điều trị muộn
Biến chứng của áp xe gan
Áp xe gan là một bệnh cực kỳ nguy hiểm. Những triệu chứng của bệnh sẽ không xuất hiện ngay nhưng khi suất hiện thì sẽ diễn ra liên tục và với những biểu hiện rất mạnh. Những biến chứng nguy hiểm của bệnh sẽ bao gồm:
- Biến chứng do vỡ ổ áp xe gan: đây là một trong những biến chứng thường hay gặp nhất cũng là một biến chứng cực kỳ nguy hiểm. Khi ổ áp xe gan ở bên trái bị vỡ thì sẽ rất có khả năng tràn vào màng tim, người bệnh có triệu chứng Đột ngột trở nên khó thở, mồ hôi tuôn nhiều, da trở nên tím tái, tiếng tim nghe không rõ, nếu như không kịp thời cấp cứu thì người bệnh có thể tự vòng vì bị ép tim cấp
- Sẽ gây nên biến chứng nhiễm trùng ổ bụng: đối với trường hợp vỡ ổ áp xe gan vào ổ bụng thì sẽ có thể gây nhiễm trùng toàn bộ ổ bụng còn gọi là viêm phúc mạc với các triệu chứng sẽ gây nên như là xuất hiện những cơn đau bụng dữ dội, bụng cứng, xuất hiện những cơn sốt cao. Bệnh nhân ở trong trường hợp này thì cần phải kịp thời dẫn lưu ở ổ bụng hoặc phẫu thuật cấp cứu để ngừa trường hợp bệnh nhân bị choáng nhiễm khuẩn và gây nên tử vong
- Sẽ khiến ống tiêu hóa bị vỡ: ổ áp xe gan có thể gây vỡ vào ống tiêu hóa như đại tràng, bao tử và khiến cho bệnh nhân bị nôn ra mũi hoặc đi ngoài ra máu hoặc khiến cho ổ áp xe vở vào trong cơ hoành của thành bụng gây áp xe cơ thành bụng hoặc tạo thành những lỗ rò chảy mủ
Cách điều trị áp xe gan
Sẽ có hai cách chính để điều trị áp xe gan:
Điều trị nội khoa:
- Các thuốc diệt Amip ở mô
- Cái thuốc trị amip do tiếp xúc
- Những biện pháp hỗ trợ: nghỉ ngơi hồi phục sức khỏe, không làm việc nặng nhọc, sử dụng những thức ăn nhẹ, dễ tiêu hóa và cung cấp nhiều các vitamin cho cơ thể
- Những ổ vi khuẩn thì sẽ điều trị bằng thuốc kháng sinh với áp xe gan
Điều trị ngoại khoa:
Sẽ sử dụng phương pháp dẫn lưu:
- Đối với những tổ mũ nhỏ hơn 5cm thì sẽ không cần can thiệp ngoại khoa mà chỉ cần sử dụng thuốc
- Đối với những ổ mủ lớn hơn 5cm thì sẽ tùy vị trí và từng trường hợp cụ thể: khi ổ mủ nằm ở sát bề mặt gan hoặc ở thùy, sẽ chọc tháo mủ để có thể giảm hay dẫn lưu ngoại khoa để tránh biến chứng vỡ ổ mủ
- Những ổ mủ có kích thước to hơn 10cm thì nên chọc tháo hoặc dẫn lưu ngoại khoa
- Những biến chứng về viêm phúc mạc, áp xe dưới hoành, tràn mủ màng phổi, màng tim
Áp xe gan phòng ngừa bằng cách nào
Để phòng ngừa áp xe gan thì nên lưu ý những vấn đề quan trọng sau:
- Không nên sử dụng các loại thịt chưa nấu chín như nem chua, gỏi, tiết canh về những loại này rất dễ gây nên một số bệnh về vi khuẩn gây nên áp xe gan
- Những loại rau sống thì nên rửa sạch trước khi ăn kể cả các loại như giá ăn kèm với phở
- Các loại nước chưa được đun sôi thì không nên sử dụng như những nước ở sông suối ao hồ ngay cả những nước ở giếng, bể chứa nước và các vòi nước
- Không nên dùng nước đá cây và không ăn kem không đạt những tiêu chuẩn vệ sinh, không sử dụng thức uống giải khát bán ở vỉa hè
- Ở những vùng công nghiệp trồng rau màu thì không nên dùng phân tươi để bón
- Sau khi đi vệ sinh về trước mỗi bữa ăn thì nên rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng để ngăn ngừa vi khuẩn
- Khi phát hiện trong cơ thể có ổ nhiễm khuẩn thì cần đi khám để được điều trị dứt điểm không cho vi khuẩn lây lan nhất là lây theo đường máu bởi vì nhiễm khuẩn huyết sẽ rất khó trị
- Khi bị nghi ngờ áp xe gan thì nên đi khám càng sớm càng tốt để có thể xác định bệnh tình một cách chắc chắn và để có thể xử lý kịp thời tránh xảy ra những biến chứng nguy hiểm và ảnh hưởng tới tính mạng của bệnh nhân
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu
Nếu bạn đang gặp vấn đề về gan cần được các bác sĩ tư vấn hãy đến ngay Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu để có thể được sự tư vấn và hướng điều trị. Vì mỗi bệnh nhân sẽ được đưa ra những phương pháp điều trị phù hợp với thể trạng và sức khỏe.
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Nhân Hậu: 522-524-526 Nguyễn Chí Thanh, Phường 7, Quận 10, TP.HCM
Thời gian làm việc: Thứ 2-Thứ 7 (6h00-20h00); Chủ Nhật (6h00-12h00)
Bài viết trên được tham vấn y khoa các bác sĩ có chuyên môn cao của Phòng khám đa khoa quốc tế Nhân Hậu